ΠΕΜΠΤΗ 27 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2006

ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ

ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΛΛΑΔΑΣ

20ο Πανελλαδικό Εκπαιδευτικό Συνέδριο ΔΟΕ - ΠΟΕΔ, με θέμα: «Ολοήμερο Σχολείο -Δέκα χρόνια μετά. Εμπειρίες-Προοπτικές.»
26 και 27 Απριλίου 2006, Ηράκλειο Κρήτης, συνεδριακό κέντρο του ξενοδοχείου «Aldemar - Cnossos Royal Village»

Ε. ΑΓΓΕΛΗ: Καλημέρα σας και χρόνια πολλά πάλι σε όλους. Αγγέλη Έφη είναι το όνομά μου, είμαι πτυχιούχος Δασκάλα, πτυχιούχος Νηπιαγωγός, έχω δουλέψει και στα δύο. Αυτό το λέω γιατί θα πω και για το ολοήμερο σχολείο και για το Νηπιαγωγείο, στο οποίο δουλεύω τα τελευταία σχεδόν 18 χρόνια εκεί.

Το Νηπιαγωγείο όλοι λένε ότι είναι πάρα πολύ σπουδαίο, είναι πολύ σημαντικό, είναι η βάση της παιδείας και της ανάπτυξης του παιδιού. Συμβαίνει όλοι να το θέλουν, αλλά συμβαίνει οι δάσκαλοι και η ΔΟΕ να μπερδεύονται στην αριθμητική και να ζητάνε 9χρονο ή 12χρονο σχολείο, αποκλείοντας παντελώς το Νηπιαγωγείο.

Το σχολείο αφού το θέλουμε 12χρονο, 6 χρόνια Δημοτικό (3+3=6), χρειάζεται τουλάχιστον 1 χρόνος στο Νηπιαγωγείο, ιδιαίτερα τώρα που αρχίζουν να λένε ότι στο Νηπιαγωγείο θα πρέπει τα παιδιά να ξέρουν τη γραφή -αυτό δε μας ήρθε εγγράφως, αλλά το λένε στα σεμινάρια- ούτως ώστε στην Α' να ξέρουν καλή ανάγνωση και γραφή. Άρα λοιπόν, πρέπει τα παιδιά σίγουρα να είναι σε ένα σχολείο το οποίο, να είναι νομιμοποιημένο, υπό την έννοια υποχρεωτικό.

Το ολοήμερο που όλοι το διαφημίζουν -και χάρηκα πάρα πολύ που άκουσα εδώ πέρα πολλούς προβληματισμούς και ανησυχίες για το ολοήμερο, στην Αθήνα, άμα πεις κάποια λέξη, τότε είσαι αιρετικός, είσαι περιθωριακός- ουσιαστικά έχει την έννοια στη συνείδηση των γονιών της φύλαξης. Άμα ρωτήσετε ένα γονιό πού πάει το παιδί, «το έχω στη φύλαξη» λέει, το «ολοήμερο» είναι μια πολύ ωραία ετικέτα.

Μια στατιστική, που έδειξε εδώ πέρα ο Καθηγητής Πατινιώτης, κατέδειξε ένα συντριπτικό ποσοστό «ευτυχίας» των γονιών που στέλνουν τα παιδιά στους στο ολοήμερο και ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό Νηπιαγωγών που δουλεύουν στο ολοήμερο. Δεν ξέρω όμως, εάν ερωτήθηκαν γιατί το θέλουν.

Εγώ, τρία χρόνια που είμαι σε ολοήμερο, νιώθω εκτελεσμένη ως εκπαιδευτικός, δε με ρώτησε ούτε ένας γονιός για δείγμα τι κάνουμε στο ολοήμερο. Δύο ήταν οι ερωτήσεις. Η μία συνήθως τι ώρα τελειώνει -και μακάρι να τέλειωνε και 8, το είπε γονιός, δεν το λέω εγώ- και η δεύτερη (ερώτηση), αν μπορούν να τα πάρουν και νωρίτερα, όταν τους βολεύει. Αυτές οι δύο ερωτήσεις. Περί προγράμματος και ποιότητος, αφήστε τα.

Το ολοήμερο σχολείο, μιλώντας ιδιαίτερα για το Νηπιαγωγείο, θα μου επιτρέψετε να πω σαφώς, για να μην αφήσω καμιά υπόνοια, ότι το Νηπιαγωγείο είναι η παρανομία της πολιτείας. Διότι το Νηπιαγωγείο, το ολοήμερο, είναι ένας παιδικός σταθμός χωρίς άδεια λειτουργίας. Γιατί κανένας παιδικός σταθμός δε θα δούλευε χωρίς τραπεζοκόμο, χωρίς καθαρίστρια από το πρωί ως το τέλος και χωρίς ζεστό νερό.

Το οποίο ζεστό νερό στο ολοήμερο Νηπιαγωγείο δεν προβλέπεται καν. Οι εγκαταστάσεις δε «σηκώνουν» και ούτε νοείται καμιά Σχολική Επιτροπή να βάλει ζεστό νερό στο Νηπιαγωγείο. Το πώς καθαρίζουμε τα παιδιά είναι άσχετο. Το ότι τα παιδάκια μου λένε: «Κυρία, δεν μπορώ να πλύνω τα χέρια μου, είναι παγωμένο το νερό», δεν αφορά κανέναν προφανώς.

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Να μην ξεγελιόμαστε, γιατί στο απογευματινό πρόγραμμα των εκπαιδευτικών είναι αστείο να συζητάμε για εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Επισήμως, ένα δίωρο τουλάχιστον της Νηπιαγωγού είναι μόνο και μόνο για να στρώνει το τραπέζι, για να βάζει τα παιδιά να κοιμηθούν, να πλένουν τα χεράκια τους κλπ. Μη συζητάμε τώρα για εκπαιδευτικό απογευματινό πρόγραμμα, έστω και αν κάποτε, στα πρώτα χρόνια, μας είχε έρθει μια εγκύκλιος που έλεγε ότι το πρόγραμμα θα είναι «light». Αν ψάξει κανείς καμιά παλιά εγκύκλιο θα το βρει, «light εκπαιδευτικό πρόγραμμα εκπαιδευτικό».

Η διαφορά ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς του ολοήμερου και του κλασικού: Πρώτης και δευτέρας κατηγορίας. Εγώ δε νιώθω εκπαιδευτικός, όταν καθαρίζω συνέχεια. Και μια πιτσιρίκα μου είπε: «Κυρία, είναι λερωμένο, να πάτε να καθαρίσετε». Ήταν ένα καλάθι με απορρίμματα έξω από την τάξη. Αφού το παιδί με βλέπει να καθαρίζω όλη την ώρα, για τι άλλο να πει;

Βασικά, ένιωσα ιδιαίτερα προσβεβλημένη σαν άτομο και σαν εκπαιδευτικός όταν άκουσα -δεν ξέρω αν το ακούσατε κι εσείς- κάτι ραδιοφωνικά σποτάκια διαφημιστικά να διαφημίζουν το ολοήμερο σχολείο. Αναρωτιέμαι γιατί η πολιτεία, το Υπουργείο Παιδείας ή η πολιτεία γενικότερα, έχει τέτοια ανάγκη να διαφημίζει το ολοήμερο σχολείο. Με τον τρόπο ότι «άφησε τα παιδιά σου στο ολοήμερο σχολείο για να πας ραντεβού». Δεν ξέρω αν το ακούσατε εσείς. Όταν μία μαμά καλεί τον μπαμπά -προφανώς εν διαστάσει- να του πει να μην πάει να πάρει την κόρη του από το σχολείο γιατί την άφησε στο ολοήμερο. Και αυτός βρίσκει την ευκαιρία να προτείνει στην πρώην σύζυγο προφανώς να βγουν έξω το βράδυ. Αλλά η κυρία έχει άλλα σχέδια. Αυτό είναι στη διαφήμιση για το ολοήμερο. Εγώ δηλαδή τι κάνω; Φυλάω το παιδί για να πάει η μαμά στο ραντεβού;

Και κάτι άλλο στη γενικότερη φιλοσοφία του ολοήμερου. Είναι σαφές ότι το ολοήμερο έγινε για να εξυπηρετήσει του εργαζόμενους γονιούς, κάτι που ήταν ευθύνη του Υπουργείου Προνοίας. Ένα κομμάτι του Υπουργείου Προνοίας, το φορτώθηκε το Υπουργείο Παιδείας και το έντυσε και με εκπαιδευτικό πρόγραμμα, με εκπαιδευτικό ένδυμα, για να φανεί πιο σοβαρό.

Ποια είναι η φιλοσοφία τελικώς του ολοήμερου σχολείου; Θα έχουμε στην παιδεία δύο κατηγορίες πολιτών που θέλει η πολιτεία; Μία που να έχει μάθει λίγο ανάγνωση, γραφή, χημεία, φυσική, και την άλλη να είναι καλλιεργημένη, με μουσικές, με δραστηριότητες, με εικαστικά και με ένα σωρό πράγματα; Δηλαδή μόνο στο ολοήμερο σχολείο, αυτό το πεφωτισμένο σχολείο, θα πρέπει να έχει την παιδεία της γενικότερης εκπαίδευσης, της γενικότερης παιδείας;

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ολοκληρώστε, σας παρακαλώ.

Ε. ΑΓΓΕΛΗ: Λυπάμαι πάρα πολύ που δουλεύω σε ολοήμερο σχολείο. Η πολιτεία εξετέλεσε εμένα ως Νηπιαγωγό, ως εκπαιδευτικό. Ίσως κι εγώ να εκτελώ την παιδεία. Και η παιδεία είναι πάρα πολύ εκδικητική. Και όταν θα επιστρέψει, θα είναι ανελέητη. Λοιπόν, δεν ξέρω τι μέλλον έχει το ολοήμερο, αλλά είναι καλύτερα να προσέξετε περισσότερο. Ευχαριστώ πάρα πολύ.

ΑΡΧΗ ΣΕΛΙΔΑΣ

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε πολύ.

Μία ακόμη παρέμβαση και κλείνουμε, για να περάσουμε στις εισηγήσεις.

Ε. ΓΚΟΝΕΛΑ: Συναδέλφισσες και συνάδελφοι, καλημέρα. Λέγομαι Γκονέλα Ελένη, είμαι Σχολική Σύμβουλος στη Λάρισα. Ακούσαμε χθες πάρα πολλά, δε θα αναφερθώ σε οτιδήποτε άλλο, έχουμε ασχοληθεί με το ολοήμερο. Συμφωνούμε ή διαφωνούμε με την κυρία, πάντα λέγεται η γνώμη μας.

Εγώ θα ήθελα εδώ να μην επαναλάβω απλά, μέσα από τις επισκέψεις στα ολοήμερα σχολεία που έχω, είτε ως Διευθύντρια, είτε  ως Σύμβουλος, και με τη συζήτηση με τους συναδέλφους, να αναφερθώ στις διαπροσωπικές σχέσεις και τους νέους ρόλους.

Οι κοινωνικές αλλαγές των τελευταίων δεκαετιών στην Ευρώπη έγιναν αισθητές και στην Ελλάδα. Ως απάντηση στα σύγχρονα κοινωνικά δεδομένα προέκυψε το ολοήμερο. Για να μπορέσει όμως, να είναι αποτελεσματικό, αποδοτικό και παραγωγικό, θα πρέπει, μεταξύ άλλων, να αποσαφηνίσει: πρώτον ποιον μαθητή αποσκοπεί να διαμορφώσει, δεύτερον ποιους εκπαιδευτικούς χρειάζεται και τρίτον με ποιος τρόπους και μέσα θα επιτύχει τους σκοπούς του.

Τελευταία δίνεται ιδιαίτερη σημασία στον κοινωνικό ρόλο του σχολείου, στις διαπροσωπικές σχέσεις μέσα σε αυτό, με έμφαση στο κλίμα που επικρατεί και περιβάλλει τη μαθησιακή διαδικασία και που προσδιορίζεται από το είδος και την ποιότητα των σχέσεων μεταξύ των μελών της σχολικής κοινότητας.

Το νέο σχολείο, το ολοήμερο, δεν είναι απλά μια αθροιστική συνύπαρξη του παραδοσιακού με τα νέα γνωστικά αντικείμενα και τις επιπλέον ώρες διδασκαλίας, είναι μια βαθύτερη αναδιάρθρωση. Δάσκαλοι πρωινής ζώνης, συμβατικού ωραρίου, απογευματινής ζώνης και εκπαιδευτικοί ειδικοτήτων συνυπάρχουν, εμπλέκονται στην εκπαιδευτική διαδικασία, δημιουργώντας ένα πλέγμα διαπροσωπικών σχέσεων, επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης, που διαφοροποιούν τα σχολικά αποτελέσματα διπολικά.

Τις διαπροσωπικές σχέσεις στο ολοήμερο πρέπει να τις αναγνωρίσουμε με προϋποθέσεις και περιορισμούς. Πρέπει να επισημάνουμε ότι είναι σχέσεις συναισθημάτων, σχέσεις προσώπων που τις χειρίζονται και τις κατευθύνουν με τα συναισθήματά τους, με προτεραιότητα στις ψυχολογικές προϋποθέσεις.

Διακρίνουμε πέντε, τουλάχιστον, κατηγορίες διαπροσωπικών σχέσεων στο ολοήμερο: Δασκάλου απογευματινού ωραρίου με δασκάλους του πρωινού, δασκάλου του ολοήμερου με εκπαιδευτικούς ειδικοτήτων, με μαθητές, με γονείς, αλλά και μαθητών μεταξύ τους. Οι σχέσεις αυτές συμπλέουν και συμπλέκονται τόσο πολύ μεταξύ τους, ώστε συχνά η παραμικρή διατάραξη της ισορροπίας να επιφέρει αλυσιδωτές αντιδράσεις.

Η σχολική τάξη θεωρείται το πεδίο, στο οποίο αναπτύσσονται οι διαπροσωπικές σχέσεις μεταξύ δασκάλου και μαθητών. Οι σχέσεις αυτές, συνάδελφοι, είναι αμοιβαίου επηρεασμού και επίδρασης. Σημαντική όμως και η σχέση των μαθητών μεταξύ τους, προσδιορίζει την ικανοποίηση ή μη των αναγκών τους και τη διαμόρφωση της αυτοεικόνας τους. Το ολοήμερο, με τη βοήθεια των εκπαιδευτικών, παρέχει κατάλληλες προϋποθέσεις μέσω των δραστηριοτήτων για την επιτυχή έκβαση των αρμονικών διαπροσωπικών σχέσεων των μαθητών.

Σύμφωνα με τις νέες συνθήκες, επαναπροσδιορίζονται και αναθεωρούνται οι ρόλοι των εκπαιδευτικών. Για να ανταποκριθεί ο εκπαιδευτικός με επιτυχία στο νέο ρόλο του, περισσότερο από τη σχετική επιμόρφωση, συνάδελφοι, χρειάζεται να κατανοήσει, να συνειδητοποιήσει και να αποδεχτεί τα νέα δεδομένα στο εργασιακό του περιβάλλον. Ο κοινωνικός, διδακτικός και παιδαγωγικός του ρόλος διαφοροποιείται, ο ρόλος του μαθητή αναβαθμίζεται, ο ρόλος των εκπαιδευτικών του ολοήμερου ενισχύεται και ο ρόλος του Διευθυντή στο σχολείο, γίνεται βασικός.

Όμως, ο δάσκαλος του πρωινού ωραρίου αισθάνεται ότι τώρα υπάρχει και άλλος που καθημερινά βρίσκει μπροστά του το αποτύπωμα της δουλειάς του και είναι ο δάσκαλος του ολοήμερου. Αλλά και στο δάσκαλο του ολοήμερου εντοπίζονται συναισθήματα με θετική και αρνητική όψη.

Κάποιοι δάσκαλοι θεωρούν θετικό, μετά από χρόνια κοπιαστικής δουλειάς στην τάξη, ότι τώρα χαλαρώνουν από την ευθύνη τους. Κάποιοι άλλοι πάλι, θεωρούν ότι παροπλίζονται από τη συνήθεια πολλών ετών, ότι αποδιοργανώνονται, ενώ αισθάνονται πολλές φορές και δάσκαλοι δεύτερης κατηγορίας.

Οι εκπαιδευτικοί όμως, πρωινού και απογευματινού ωραρίου, πρέπει να συνυπάρξουν και να συνεργαστούν. Οι αρμονικές διαπροσωπικές σχέσεις των εκπαιδευτικών εκκινούν ακριβώς από την επίγνωση της προσωπικής μας ατέλειας, την ελλειμματικότητάς μας, του «λίγο» που είναι ο εαυτός μας. Συνειδητοποιώντας αυτό, μπορούμε να συνεργαστούμε, να συντονιστούμε και να επιτύχουμε κάτι περισσότερο.

Ο δάσκαλος ας δει το χώρο του ολοήμερου σαν χώρο αναπνοής και ελευθερίας, σαν χώρο ανασυγκρότησης. Ο στοχασμός και η περισυλλογή θα βοηθήσουν τον ίδιο, αλλά και τους μαθητές του. Ελευθερωμένος από την ευθύνη μιας συγκεκριμένης τάξης συλλογίζεται ποια παιδαγωγική μπορεί να αναπτύξει με τα παιδιά πέρα από τη διδακτική του επαφή μέσα από την προετοιμασία-μελέτη.

Πρέπει όλοι να δούμε το ολοήμερο ως ευκαιρία να ανατείλει μέσα μας μια χαμένη παιδαγωγικότητα, συμπιεσμένη τόσα χρόνια στη ρουτίνα της σχολικής καθημερινότητας και του άγχους της ύλης. Τότε θα βρούμε τρόπους, συνάδελφοι, και σχέδια εργασίας που θα αναδείξουν το ολοήμερο ως κάτι το διαφορετικό, ως άλλη αίσθηση σχολείου. Τότε θα βιώσουμε και τις διαπροσωπικές σχέσεις και το διάλογο μέσα από αυτό.

Δεν πρέπει να χάσουμε μέσα στο δάσκαλο τον παιδαγωγό, δεν πρέπει να χάσουμε μέσα στην καινοτόμο δραστηριότητα το στοχασμό, δεν πρέπει να χάσουμε την ανασκαφή του εαυτού μας. Ο νέος αυτός τύπος σχολείου βοηθά τον εκπαιδευτικό να αναλάβει το νέο ρόλο και να συναντήσει τον ανανεωμένο εαυτό του. Ας προσπαθήσουμε. Σας ευχαριστώ.

ΑΡΧΗ ΣΕΛΙΔΑΣ

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Κι εμείς ευχαριστούμε. Θα παρακαλέσουμε την κα Κουτσελίνη Μαίρη, Καθηγήτρια του Πανεπιστήμιου Κύπρου, να πάρει το λόγο με θέμα: «Το αναλυτικό πρόγραμμα του ολοήμερου σχολείου και μορφές της σχολικής γνώσης». Την ευχαριστούμε για την κατανόηση που έδειξε, στο να μην ξεκινήσουμε από την εισήγησή της.

Μ. ΚΟΥΤΣΕΛΙΝΗ: Αγαπητό Προεδρείο, αγαπητοί Σύνεδροι, καλή σας μέρα και χρόνια πολλά. Θέλω να συγχαρώ τη ΔΟΕ και την ΠΟΕΔ για την πρωτοβουλία να συζητήσουμε το ολοήμερο σε αυτό το Συνέδριο, γιατί πιστεύω ότι είναι καιρός να συζητήσουμε και να ξαναδούμε, να εξετάσουμε πάλι το θεσμό του ολοήμερου με νηφαλιότητα και ρεαλισμό, μακριά από ιδεολογήματα και κυρίως μακριά από ιδεολογικές αγκυλώσεις, που μας αναγκάζουν πολλές φορές να βλέπουμε μόνο το άσπρο και το μαύρο. Στη σημερινή λειτουργία του ολοήμερου σχολείου υπάρχουν και οι άσπρες ζώνες και οι μαύρες ζώνες και νομίζω ότι θα ήταν καλό να το δούμε αυτό με περισσότερη νηφαλιότητα.

Η εισήγησή μου έχει τρία μέρη. Πρώτα απ' όλα πολύ σύντομα θα δούμε το θεσμό του ολοήμερου, όπως λειτουργεί σήμερα, στη συνέχεια θα εξετάσουμε την ονοματολογία γύρω από το ολοήμερο, για να δούμε την απαξίωση και τη νομιμοποίησή του και στο τρίτο μέρος θα γίνουν κάποιες εισηγήσεις για το ωρολόγιο και αναλυτικό πρόγραμμα.

Είναι δεδομένο ότι κανένα πρόγραμμα δεν αναπτύσσεται από το μηδέν. Κάθε καινούρια προσπάθεια λαμβάνει πάντοτε υπόψη το υπάρχον αναλυτικό πρόγραμμα και την αξιολόγησή του. Τόσο στην Κύπρο, όσο και στην Ελλάδα, έχουμε ασχοληθεί με την αξιολόγηση του ολοήμερου σχολείου μόνο στο βαθμό στον οποίο ικανοποίησε αυτούς στους οποίους απευθύνεται και δεν έχουμε καθόλου δεδομένα ερευνητικά σχετικά με το βαθμό στον οποίο επιτεύχθηκαν οι σκοποί και οι στόχοι του. Άρα, οποιαδήποτε θετική αξιολόγηση, είναι πάντοτε μέσα σε περιορισμούς.

Μάλιστα, επειδή συμμετείχα στην πρώτη επιτροπή αξιολόγησης του ολοήμερου στην Κύπρο, όταν ήταν ακόμα προαιρετικό, όσοι συμμετείχαν ήταν αυτοί οι οποίοι ήθελαν να συμμετάσχουν. Επομένως και πάλι υπάρχει μία θετική άποψη.

Εξάλλου, ας μην ξεχνούμε ποτέ ότι η αξιολόγηση μέσω ερωτηματολογίων από το 1 ως το 5, που το 1 είναι ουσιαστική η αρνητική και το 5 είναι η θετική τοποθέτηση, στο τέλος μέσα από τις στατιστικές αναλύσεις, αν δεν κοιτάξουμε τη διασπορά, βγαίνει ένα μέτριο. Άρα όλα αυτά εν πολλοίς είναι επίπλαστα, εάν δε δούμε κατά πόσο οι σκοποί και οι στόχοι του αναλυτικού προγράμματος πραγματικά επιτεύχθηκαν.

Ποιοι είναι αυτοί οι σκοποί και οι στόχοι. Ας θυμηθούμε τους πιο βασικούς, όπως έχουν ουσιαστικά δοθεί μέσα από τη βιβλιογραφία, αλλά και τη δική μας συζήτηση.

Πρώτα απ' όλα, είναι λέμε κοινωνικοί, η καταπολέμηση των διακρίσεων. Τις έχουμε καταπολεμήσει; Είναι η προώθηση της κοινωνικής συνοχής. Ασφαλώς χρειάζονται μακροχρόνιες έρευνες για να δούμε αν πράγματι η κοινωνική συνοχή έχει επιτευχθεί και ουσιαστικά δεν μπορεί να επιτευχθεί, εάν δεν λάβουμε υπόψη και το τι συμβαίνει έξω από το σχολείο και το πώς οι γονείς οι οποίοι εκφέρουν στα ερωτηματολόγιά μας κάποια άποψη, έχουν πράγματι τη φωνή να αρθρώσουν λόγο.

Είναι η εναρμόνιση της εργασιακής και οικογενειακής ζωής. Την έχουμε εναρμονίσει, ή έχουμε -όπως έχει από πολλούς λεχθεί- ιδρύσει παιδοφυλακτήρια για όσους θέλουν να ασχολούνται με κάτι διαφορετικό;

Είναι επίσης, κάποιοι στόχοι παιδαγωγικοί. Η δημιουργική απασχόληση των παιδιών, η υποστήριξη της κατ' οίκον εργασίας και η προετοιμασία των μαθητών.

Και διερωτάται κάποιος, συνάδελφοι: Αυτοί δεν είναι οι σκοποί και οι στόχοι της εκπαίδευσης γενικά; Γιατί τους έχουμε επιμερίσει και τους έχουμε φορτώσει όλους στο ολοήμερο σχολείο; Ανέκαθεν οι σκοποί της εκπαίδευσης ήταν και κοινωνικοί και παιδαγωγικοί.

Ας δούμε λίγα πράγματα περί ονοματολογίας, όπως ακριβώς έχουν εμφανιστεί στον ελλαδικό και κυπριακό τύπο, όχι για τίποτε άλλο, γιατί αυτό δείχνει την απαξίωση ή τη νομιμοποίηση του ολοήμερου σχολείου.

Έχουμε ακούσει ότι το ονομάσαμε «παιδοφυλακτήριο», το έχουμε πει «διημερεύον σχολείο», «σχολείο απασχόλησης», «πάρκινγκ παιδιών» (και αυτός είναι ένας όρος, ο οποίος πολυταλαιπώρησε ουσιαστικά και τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς και όσους ασκούν εκπαιδευτική πολιτική), «κέντρα μαθητείας», «τοπικά ιδρύματα απασχόλησης».

Τι δείχνουν ακριβώς αυτά: Δείχνουν ότι ουσιαστικά δεν έχουμε κατανοήσει ποια είναι η πραγματική εκπαίδευση. Δεν έχει σημασία αν προσθέσουμε 2 ώρες ή 4 ώρες σε ένα σχολείο, εάν δεν αλλάξουμε ουσιαστικά το αναλυτικό του πρόγραμμα και αν δεν αναβαθμίσουμε το ρόλο του εκπαιδευτικού και του προγράμματος.

Για κάποιους γονείς, ακόμα και το πρωινό σχολείο είναι πολλές φορές ένα παιδοφυλακτήριο. Και ας μην ξεχνούμε ότι η κουστωδία ήταν ο πρώτος σκοπός της εκπαίδευσης από τον καιρό που υπάρχει οργανωμένη δημόσια εκπαίδευση. Άρα είναι θεμιτός σκοπός και η κουστωδία, η φύλαξη των παιδιών, όμως -όπως θα δούμε- με κάποιες προϋποθέσεις.

Ένας διαδεδομένος επομένως, μύθος είναι ότι το σχολείο με διευρυμένο απλώς ωράριο είναι απλώς «πάρκινγκ παιδιών». Ενώ ένα σχολείο στο οποίο έχουμε προσθέσει 3 και 4 απογευματινές ώρες, χωρίς όμως να αλλάξουμε καθόλου τα αναλυτικά προγράμματα ή την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών ή τη δομή της σχολικής μονάδας, τότε αυτό γίνεται εκπαιδευτήριο. Αυτό ασφαλώς είναι ένας μύθος σκόπιμα διαδεδομένος, για να κρύψει τις αδυναμίες του συστήματος, να αναβαθμίσει ακριβώς αυτό το οποίο ονομάζουμε σήμερα σχολείο.

Ποιες πρέπει να είναι τέλος πάντων αυτές οι ώρες λειτουργίας ενός ενιαίου σχολείου; Τα κριτήριά μας είναι και πολιτικά και παιδαγωγικά και γεωφυσικά και κοινωνικά.

Σίγουρα θα πρέπει να διαχωρίσουμε -και αυτή είναι μια πρώτη αρχή την οποία θα πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη μας- ανάλογα με την ηλικία των παιδιών και τις ώρες λειτουργίας στο σχολείο. Δε θα μείνω βέβαια στους κινδύνους που ήδη έχουν εκφραστεί σχετικά με τη σχολειοποίηση της δημιουργικής εργασίας και την ιδρυματοποίηση των παιδιών, όταν παραμένουν σε σχολεία που δεν έχουν και την κατάλληλη υποδομή, γιατί υπάρχει σίγουρα παιδαγωγική βάση σε αυτήν ακριβώς τη θέση.

Το παιδαγωγικό κριτήριο απαιτεί διαφορετικές ώρες παραμονής των παιδιών του Νηπιαγωγείου, των πρώτων τριών τάξεων και των τριών τελευταίων στο σχολείο και ανάλογη υποδομή, ούτως ώστε η παραμονή αυτή να μη γίνεται για τα παιδιά εξαντλητική.

Φαινόμαστε σήμερα ότι αγνοούμε για κοινωνικούς λόγους, γιατί κάποιοι γονείς δεν μπορούν να μαζέψουν νωρίς τα παιδιά τους για το σπίτι, επειδή εργάζονται -και αυτοί οι κοινωνικοί λόγοι είναι μια πραγματικότητα- και θέλουμε να παραμένουν τα παιδιά στο σχολείο και προσπαθούμε κατά την παραμονή τους να την κάνουμε δημιουργική και ταυτόχρονα αν μπορέσουμε να τα προετοιμάσουμε για την κατ' οίκον εργασία, τόσο το καλύτερο.

Σίγουρα είναι σημαντικό και δεν πρέπει να αγνοούμε ότι τα παιδιά που δεν έχουν κανέναν στο σπίτι δεν πρέπει να παραμένουν αφύλακτα και ότι πρέπει σίγουρα να τους βρούμε ένα ασφαλές μέρος για να μείνουν. Όμως, η κοινωνική συνοχή, συνάδελφοι, δεν επιτυγχάνεται με την αναβάθμιση από τη μια της εκπαίδευσης και της παιδείας που παίρνουν τα παιδιά τα οποία δεν έχουν άλλη ευκαιρία ούτε και κανέναν για τα φυλάξει στο σπίτι ούτε και άλλη ευκαιρία να ασχοληθούν δημιουργικά, και από την άλλη με το να σχολειοποιήσουμε τη δημιουργική εργασία άλλων παιδιών τα οποία έχουν αυτή την ευκολία και την ευχέρεια.

Είναι -και το ξέρουμε πολύ καλά- το πιο άνισο μέτρο να χειριζόμαστε άνισους ανθρώπους και άνισες σχολικές μονάδες ακριβώς με τον ίδιο μαζοποιημένο τρόπο. Δεν μπορώ να κρατήσω όλα τα παιδιά από τις 07:00 μέχρι τις 16:00, επειδή υπάρχουν οι κοινωνικοί λόγοι της φύλαξης, και να πω ότι αυτό το μέτρο πρέπει να γίνει ριζικό για όλα τα παιδιά. Εκείνο, το οποίο επιτυγχάνω είναι απλώς τα παιδιά που ίσως να είχαν καλύτερες ευκαιρίες, να τα περιορίζω, αλλά ταυτόχρονα να μην μπορώ να προσφέρω με πολλές προσδοκίες περισσότερες ευκαιρίες στα παιδιά εκείνα που θα μπορούσαν να πάρουν αυτό που το περιβάλλον τους το οικογενειακό και το μορφωτικό της οικογένειας δεν τους προσφέρει.

Ένας άλλος μύθος, τον οποίο πρέπει να προσέξουμε πάρα πολύ καλά είναι ότι το ωράριο του σχολείου 07:30 με 16:00 είναι επινόηση της ελλαδικής και της κυπριακής πραγματικότητας. Σε κανένα μέρος του κόσμου δεν υπάρχει σχολείο που να λειτουργεί από τις 07:30 μέχρι τις 16:00 ως πρόγραμμα αναλυτικό και ωρολόγιο για όλα τα παιδιά.

Σε κανένα μέρος του κόσμου δεν υπάρχει, είναι δική μας επινόηση το 7:30-4:00. Και όλα τα στοιχεία μάς λένε ότι ο μέσος όρος παραμονής των παιδιών στο σχολείο με αναλυτικό πρόγραμμα για μαθήματα και δημιουργικές απασχολήσεις και προετοιμασία είναι 6,5 με 7 ώρες και εβδομαδιαίως 39 ώρες. Και παραθέτω δειγματικά κάποια ωράρια:

ΗΠΑ και Γερμανία: 08:00-15:00, με 1 ώρα λιγότερο για τα Νηπιαγωγεία και με εξαίρεση μια μέρα τη βδομάδα που τα σχολεία τελειώνουν στις 12:00. Και επίσης, όταν αρχίζουν στις 08:00 ή στις 08:30 και υπάρχουν γονείς που θέλουν να πάνε τα παιδιά τους από τις 07:30, στο σχολείο, γιατί πρέπει να πάνε στη δουλειά και δεν υπάρχει κάποιος να τα φυλάξει, αυτά τα παιδιά παραμένουν στο σχολείο, αλλά δεν αρχίζει το ωρολόγιο ή το αναλυτικό πρόγραμμα στις 07:30. Εκεί ακριβώς γίνεται αυτό το οποίο όλοι κατηγορούμε: παιδοφυλακτήριο, ή κάποιες ώρες απασχόλησης ή ενίσχυσης των παιδιών αυτών που ίσως να έχουν ανάγκη. Δεν αρχίζει όμως ακόμα και σε αυτές τις χώρες το ωρολόγιο πρόγραμμα κανονικά ενιαίο από τις 07:30 μέχρι τις 15:00.

Βέλγιο: 08:30-09:00 με την ίδια λογική ότι μπορεί να λειτουργήσει το σχολείο από τις 07:30, αλλά όχι με το αναλυτικό πρόγραμμα το ενιαίο, απλώς γιατί κάποιοι γονείς πρέπει να αφήσουν τα παιδιά τους για να πάνε στις δουλειές, και την Τετάρτη μέχρι τις 12:00.

Δανία: 08:00-09:00 μέχρι 14:00-15:00 στην Δ΄, Ε΄, ΣΤ' τάξη και 8:00-12:00 στις υπόλοιπες.

Ιρλανδία: 9:00-14:40.

Ολλανδία: 08:45- 15:30. Τετάρτη μέχρι τις 12:00.

Αγγλία: 09:00-15:30.

Ασφαλώς, το να συζητούμε για τόσα χρόνια για ένα ολοήμερο υποχρεωτικό σχολείο που θα αρχίζει στις 07:30 μέχρι τις 16:00 με ένα πρόγραμμα και να το επιφορτίζουμε με όλους αυτούς τους κοινωνικούς και παιδαγωγικούς σκοπούς, τους οποίους αναφέραμε προηγουμένως, σίγουρα δε θα επιτύχουμε ποτέ να έχουμε ποιοτική εκπαίδευση.

Κανένα παιδί δεν μπορεί να παραμείνει στο σχολείο και να παρακολουθήσει ένα πρόγραμμα 7:30 με 4:00. Εσείς είστε εδώ και μέχρι τις 2:30 χθες το μεσημέρι είχατε εξαντληθεί. Πώς απαιτούμε από τα παιδιά του Νηπιαγωγείου, των πρώτων τάξεων και γενικά της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης να έχουν ένα αναλυτικό πρόγραμμα από τις 07:30 μέχρι τις 16:00;

Ασφαλώς, εκείνο το οποίο θα πρέπει να κάνουμε, συνάδελφοι, είναι ότι θα πρέπει ουσιαστικά να διαχωρίσουμε τους σκοπούς και τους στόχους όπως τους είχαμε προηγουμένως δει. Δεν μπορούμε να επιτύχουμε στο ίδιο αναλυτικό πρόγραμμα και το παιδοφυλακτήριο και τους παιδαγωγικούς σκοπούς της αναβάθμισης. Θα πρέπει ακριβώς να δούμε πώς εναλλακτικά μέσα στο ωράριο που τα παιδιά θα πρέπει να παραμένουν στο σχολείο, μπορούν να λειτουργήσουν τα αναλυτικά μας προγράμματα.

Η δική μας πρόταση όσον αφορά το ωράριο στο υποχρεωτικό ολοήμερο σχολείο με αναβαθμισμένο πρόγραμμα, λαμβανομένου υπόψη και του πλεονεκτήματος της συνεχούς ηλιοφάνειας είναι: 07:30 με 08:00 έως 14:30 με 15:00. Αυτό είναι θέμα το οποίο συζητείται ανάλογα με το αναλυτικό πρόγραμμα που θα αναπτύξουμε, σύνολο ωρών εβδομαδιαίως 35, και 07:30 με 08:00 έως 13:30 με 14:00 το πολύ για τις κατώτερες τάξεις και τα Νηπιαγωγεία. Θέλουμε να τα κρατήσουμε περισσότερο; Θέλουμε να έχουμε για κοινωνικούς λόγους και παιδοφυλακτήριο; Θα πρέπει να το διασαφηνίσουμε αυτό το πράγμα πριν αρχίσουμε να αναπτύσσουμε προγράμματα.

Δεν υπάρχει καμία χώρα στον κόσμο και προσπαθούμε να ξαναανακαλύψουμε τον τροχό, εάν προσπαθούμε να βάλουμε πρόγραμμα 07:30 με 16:00. Δε γίνονται αυτά τα πράγματα, δεν αντέχει το παιδί γι' αυτά τα πράγματα και δεν έχει γίνει πουθενά αυτό.

Ποιο είναι το αναβαθμισμένο αναλυτικό πρόγραμμα. Έχουμε πει ότι η πρώτη πράξη ενός ολοήμερου σχολείου είναι το ξεκαθάρισμα των στόχων του. Συγκρουόμενοι στόχοι, όπως της φύλαξης από τη μια και της ποιοτικής εκπαίδευσης από την άλλη, να εκπληρωθούν μέσα από εναλλακτικές μορφές λειτουργίας των σχολείων.   Όχι υποχρεωτική και ομοιόμορφη λειτουργία όλων των σχολείων.

Και δεν εννοούμε εδώ ότι κάποιο σχολείο θα γίνει το μαθηματικό σχολείο, κάποιο θα γίνει το λογοτεχνικό σχολείο, όπως χθες είχε ακουστεί από κάποιο εισηγητή. Αυτό ακριβώς το οποίο εννοούμε είναι ότι κάθε σχολική μονάδα σήμερα για να μπορέσει να προσφέρει ίση εκπαίδευση σε άνισα παιδιά, πρέπει να έχει τη δυνατότητα να αναβαθμίζει και να θέτει στόχους μέσα στην ίδια τη σχολική μονάδα. Όχι για να απασχολεί τα παιδιά, αλλά για να τους προσφέρει τέτοια ποιοτική εκπαίδευση, ούτως ώστε να μην αναπαράγονται οι κοινωνικές ανισότητες με τις οποίες έρχεται το παιδί στο Νηπιαγωγείο και στην Α' τάξη του Δημοτικού σχολείου.

Υπάρχουν παιδιά στην Α' τάξη του Δημοτικού, στο Νηπιαγωγείο ακόμα, που μπορούν και διαβάζουν. Υπάρχουν παιδιά που δεν είδαν στο σπίτι τους βιβλίο ακόμα. Με το να υποχρεώνουμε στο ίδιο πρόγραμμα, χωρίς τη δυνατότητα του σχολείου και των εκπαιδευτικών, με βάση κάποια κριτήρια και κάποιους γενικούς σκοπούς στους οποίους θα πρέπει να φτάσουν τα παιδιά, την αναβάθμιση του προγράμματος, ούτως ώστε να προσφέρει διαφορετική εκπαίδευση, ποτέ δε θα επιτύχουμε ποιοτική εκπαίδευση.

Η διαφορετικότητα των περιοχών και των μαθητών δεν μπορεί λοιπόν, να γίνει σεβαστή μέσα από πανομοιότυπα αναλυτικά προγράμματα. Αυτά ικανοποιούν -και το ξέρουμε και το ζούμε μέχρι σήμερα στην εκπαίδευσή μας στην Ελλάδα και στην Κύπρο- ένα μόνο ιδεατό και ανύπαρκτο ουσιαστικά μέσο όρο παιδιών, που θα έπρεπε με βάση την ηλικία τους να έχουν αυτές τις ικανότητες και δεξιότητες.

Γνωρίζουμε όμως, πολύ καλά ότι όλες μας οι τάξεις είναι μικτής ικανότητας και ότι κάποια παιδιά φτάνουν αυτό τον ιδεατό μέσο όρο, κάποια παιδιά είναι πολύ πιο κάτω κι εμείς τρέχουμε να καλύψουμε την ύλη μας και τα αφήνουμε πίσω, αναπαράγουμε ουσιαστικά την κοινωνική μειονεξία τους και στο τέλος τι κατορθώνουμε; Να φτάνουμε στην Α' τάξη του Γυμνασίου με ένα σημαντικό αριθμό παιδιών λειτουργικά αναλφάβητο.

Χθες ακούστηκε ότι έχουμε καταπολεμήσει τον αναλφαβητισμό, ότι προωθήσαμε την ανάγνωση, τη δυνατότητα ανάγνωσης, το μηχανικό αλφαβητισμό. Οι έρευνες, οι διεθνείς, έχουν δείξει ότι ουσιαστικά ένα μεγάλο ποσοστό παιδιών που βρίσκεται στα σχολεία μας στη Δ' τάξη του Δημοτικού σχολείου και στην Α' του Γυμνασίου είναι λειτουργικά αναλφάβητοι, δηλαδή διαβάζουν και δεν καταλαβαίνουν. Αυτό το πράγμα ακριβώς σημαίνει αναπαραγωγή της κοινωνικής και μορφωτικής μειονεξίας των παιδιών.

Εάν θέλουμε λοιπόν, να βοηθήσουμε αυτά τα παιδιά, αυτό το οποίο έχουμε να κάνουμε είναι αυτό το οποίο εφαρμόζουν σήμερα σε όλες τις χώρες της Ευρώπης: «catch them early» (πιάσ' τους νωρίς). Τι σημαίνει αυτό: Ότι οι πρώτες τρεις τάξεις της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης θα πρέπει να δώσουν ένα σημαντικό αλφαβητισμό σε όλα τα παιδιά.

Αυτό το «σε όλα τα παιδιά» σημαίνει ότι οι χώρες όπως η Αγγλία, που αρχίζουν -όπως κι εμείς- με ένα 4% παιδιών αναλφάβητο, στο τέλος της Γ' τάξης το μειώνουν στο 2%. Στο τέλος της Γ' τάξης, σύμφωνα με τις διεθνείς έρευνες, στις οποίες συμμετέχουμε, εμείς το φτάνουμε στο 10%.

Αυτό το πράγμα σημαίνει ότι δεν προσφέρουμε ποιοτική εκπαίδευση, γιατί δεν έχουμε το ανάλογο πρόγραμμα διαφοροποίησης της διδασκαλίας μας και της παροχής ευκαιριών στα παιδιά που προέρχονται από διαφορετικά μορφωτικά και κοινωνικά περιβάλλοντα. Επομένως, χρειάζεται να αναθεωρηθεί ως προς το σύστημά του, ολόκληρο το αναλυτικό πρόγραμμα, για να ενοποιηθούν τα στοιχεία της δημιουργικότητας και των επιλογών που υποτίθεται ότι θα δίναμε τις απογευματινές ώρες.

Και διερωτώμαι, συνάδελφοι, με ποια λογική η μουσική, η τέχνη και η φυσική αγωγή, όταν διδάσκονται το πρωί δεν είναι δημιουργικές εργασίες και όταν τις βάλουμε το απόγευμα, γίνονται δημιουργικές; Γιατί όταν διδάσκονται το πρωί δεν πρέπει να είναι δημιουργικές; Και τι επιπρόσθετο προσφέρουμε το απόγευμα για να είναι δημιουργικές; Και πώς αντιλαμβάνεται ο κάθε εκπαιδευτικός, που διδάσκει αυτό το πρόγραμμα, τι είναι δημιουργικότητα και πώς την καλλιεργεί αυτή τη δημιουργικότητα;

Με ποια ακόμη λογική το κάθε γνωστικό αντικείμενο δεν προετοιμάζει τα παιδιά για την κατ' οίκον τους εργασία, με την έννοια ότι δεν έχουν τη δυνατότητα να διαβάσουν μόνα τους; Αν ένα παιδί πηγαίνει στο σπίτι από το σχολείο και δεν μπορεί να διαβάσει μόνο του, σημαίνει ότι έχουμε πρόβλημα εκπαίδευσης.

Αυτή η προεργασία θα πρέπει να γίνεται σε κάθε γνωστικό αντικείμενο, διαφορετικά και πάλι μεγεθύνουμε τις κοινωνικές ανισότητες. Γιατί τα παιδιά, που έχουν κάποιο γονιό στο σπίτι να τους βοηθήσει, θα προοδεύσουν. Τα παιδιά που δεν έχουν κανέναν όμως, ό,τι και να κάνουμε, όσες ώρες επιπρόσθετες και αν βάλουμε στο σχολείο, πάλι θα έχουν το ίδιο πρόβλημα με το οποίο ξεκίνησαν. Άρα, όλες αυτές οι προσεγγίσεις θα πρέπει να γίνουν μέσα από ένα ενιαίο αναλυτικό πρόγραμμα, που δεν έχει να κάνει απλώς με τις ώρες λειτουργίας των σχολείων.

Είναι δεδομένο ότι έχουμε υποβαθμίσει το ρόλο του εκπαιδευτικού, ακόμα και τα νέα βιβλία που έρχονται, έρχονται χωρίς αναλυτικό πρόγραμμα, συνάδελφοι, και αυτό το πράγμα θα πρέπει, ως οργανωμένους εκπαιδευτικούς, να σας προβληματίσει σοβαρά.

Δεν είναι ποτέ δυνατόν να πιάνει ο εκπαιδευτικός στο χέρι του ένα βιβλίο που να του λέει δίδαξέ το και να έχει μέσα οδηγίες και ασκήσεις. Ο εκπαιδευτικός πρέπει να έχει μπροστά του το αναλυτικό πρόγραμμα, να ξέρει σε ποιο επίπεδο θα πρέπει να φτάσει το παιδί. Μιλώ για δημιουργικές εργασίες ότι θα πρέπει να καλλιεργήσει τη ροή των ιδεών, την πρωτοτυπία των ιδεών, που είναι τα στοιχεία της δημιουργικότητας. Δε θα πρέπει να του δώσω ένα κείμενο και να του πω: με αυτό διδάσκεις τη δημιουργικότητα.

Όσο περισσότερο λοιπόν, δίνουμε έτοιμα πακέτα για διδασκαλία στον εκπαιδευτικό, τόσο κάνουμε αυτό που η κοινωνιολογία της εκπαίδευσης και των αναλυτικών προγραμμάτων λέει, ότι τον υποβάλλουμε δηλαδή, σε ένα τεχνικό έλεγχο, τέτοιο τεχνικό έλεγχο, όπου χάνει την παιδαγωγική του αυτονομία και σίγουρα δεν μπορεί να συμβάλει σε καμιά ουσιαστικά αναβάθμιση της εκπαίδευσης που προσφέρει, όσες ώρες και αν του βάλετε στο πρόγραμμα. Δεν είναι ποσοτικό το πρόβλημα της ποιοτικής εκπαίδευσης, είναι πολύ διαφορετικές οι προσεγγίσεις που πρέπει να γίνουν.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ολοκληρώστε, σας παρακαλώ.

Μ. ΚΟΥΤΣΕΛΙΝΗ: Θα ολοκληρώσω αμέσως. Θα προσπεράσω κάποια πράγματα, θα φτάσω ουσιαστικά στον επίλογο, τα άλλα θα μείνουν για τα πρακτικά.

Ποια πρέπει να είναι η δομή του αναλυτικού προγράμματος, η πρότασή μας: Στην προδημοτική και στις πρώτες τρεις τάξεις έμφαση πρέπει να δοθεί στο γλωσσικό και μαθηματικό αλφαβητισμό, στις τάσεις απέναντι στον εαυτό και τους άλλους, αυτό που ονομάζουμε ανάπτυξη του κάθε παιδιού και στις δημιουργικές εργασίες. Αυτή είναι η βάση για δια βίου μάθηση και πρόληψη της σχολικής αποτυχίας.

Ένα αναλφάβητο παιδί γλωσσικά και μαθηματικά στις τρεις πρώτες τάξεις του Δημοτικού σχολείου παραμένει αναλφάβητο. Και ένα παιδί το οποίο το πρόγραμμα δεν το βοηθά να αλφαβητιστεί και το βοηθούν οι γονείς του, σημαίνει ότι αν δεν έχει τέτοιους γονείς και τέτοιο μορφωτικό οικογενειακό περιβάλλον, θα παραμείνει και πάλι αναλφάβητο.

Άρα, για ποια κοινωνική συνοχή μιλούμε στο ολοήμερο σχολείο, όταν αυτά τα πράγματα και αυτές τις παραμέτρους δεν τις λαμβάνουμε υπόψη; Με το να προσθέσω δύο ώρες και να φυλάω τα παιδιά γίνεται ουσιαστικά κοινωνική συνοχή και ισότητα;

Στις τρεις τελευταίες τάξεις της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης βασικός επιστημονικός, πολιτισμικός, περιβαλλοντικός και τεχνολογικός αλφαβητισμός και πρώιμος αλφαβητισμός στις ξένες γλώσσες. Επιλογή ενισχυμένων δημιουργικών εργασιών σε τέχνη, μουσική, φυσική αγωγή. «Ενισχυμένων», όχι ότι οι πρωινές δεν είναι δημιουργικές.

Συνάδελφοι, επιλογικά θα λέγαμε ότι η μάθηση θεμελιώνεται στις βιογραφίες και το ιστορικό μάθησης των μαθητών. Αυτό είναι που πρέπει να προσέξουμε, ποιο είναι το ιστορικό μάθησης. Κι εκεί που υπάρχει παθολογικό ή μειονεκτικό, πώς το αναβαθμίζουμε μέσα από το αναλυτικό πρόγραμμα και την εκπαιδευτική παρέμβαση που είναι σε θέση να κάνουν οι εκπαιδευτικοί.

Το ιστορικό μάθησης εξαρτάται από την ποιότητα της εκπαίδευσης του κάθε παιδιού, η ποιότητα της εκπαίδευσης εξαρτάται από την προσωπική και επαγγελματική ανάπτυξη του εκπαιδευτικού και η παιδαγωγική αυτονομία του εκπαιδευτικού θεμελιώνεται στο ποιοτικό αναλυτικό πρόγραμμα και στην αυτονόμηση της σχολικής μονάδας, με τρόπο που να μπορεί να παρεμβαίνει εκπαιδευτικά για κοινωνική συνοχή και ισότητα. Ευχαριστώ πολύ.

ΑΡΧΗ ΣΕΛΙΔΑΣ

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε πολύ την κα Κουτσελίνη για την ουσιαστική και εμπεριστατωμένη εισήγησή της. Παρακαλούμε τον κ. Γούπο Θεόδωρο, Σχολικό Σύμβουλο και Διευθυντή Σπουδών του Υπουργείου Παιδείας της Ελλάδος, να πάρει το λόγο για την εισήγησή του με θέμα: «Το ολοήμερο σχολείο σήμερα, μια νέα πρόταση για το ολοήμερο σχολείο».

Θ. ΓΟΥΠΟΣ: Αγαπητό Προεδρείο, κυρίες και κύριοι Σύνεδροι, χρόνια πολλά, Χριστός Ανέστη. Στην εισήγησή μας θα παρουσιάσουμε την κατάσταση του ολοήμερου σχολείου, όπως αυτή αποτυπώνεται σήμερα και στη συνέχεια θα καταθέσουμε μία νέα πρόταση, μία πρόταση για το ολοήμερο σχολείο, όπως το οραματιζόμαστε εμείς.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Όχι το Υπουργείο Παιδείας.

Θ. ΓΟΥΠΟΣ: Όχι - όχι.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Δε μιλάει ως εκπρόσωπος του Υπουργείου Παιδείας, για διευκρίνιση.

Θ. ΓΟΥΠΟΣ: Το ολοήμερο Δημοτικό σχολείο σήμερα λειτουργεί σε όλες τις περιοχές της Ελλάδος και έχει επεκταθεί σημαντικά. Φαίνεται ανά έτος η αύξησή του. Σήμερα λοιπόν, σε σύνολο 5.609 σχολικών μονάδων λειτουργούν 4.271 σχολεία ως ολοήμερα.

Φαίνεται και ο συνολικός αριθμός των ιδρυμένων τμημάτων -θα τα πούμε και στη διαδρομή- απλώς φαίνεται ανά έτος λειτουργίας από το έτος 1998-99 που λειτουργούσαν ως σχολεία διευρυμένου ωραρίου παρακαλώ και μέχρι το 2001-02 που μετονομάστηκαν σε ολοήμερα και έχουμε αυτή την εξέλιξη. Ο αριθμός λοιπόν των ολοήμερων Δημοτικών σχολείων και το ποσοστό αύξησης κατ' έτος φαίνεται λοιπόν σήμερα ότι σε σύνολο 5.609 σχολικών μονάδων λειτουργούν 4.271 σχολεία ως ολοήμερα, ποσοστό 76,1%.

Το ολοήμερο σχολείο, κυρίες και κύριοι Σύνεδροι, έχει επεκταθεί σε όλους τους τύπους των σχολείων. Φαίνεται δηλαδή ότι στα 9θέσια σχολεία έχει αγγίξει το 100% αλλά και σε όλους τους τύπους των σχολείων έχει επεκταθεί συνολικά, ακόμα και στα ολιγοθέσια σχολεία, πράγμα που υποδηλώνει την αξιακή θέση που κατέχει τόσο στους γονείς, όσο και στην ελληνική κοινωνία και στον εκπαιδευτικό κόσμο γενικότερα.

Εδώ, φαίνονται τα στοιχεία των ολοήμερων Δημοτικών σχολείων ανά Διεύθυνση Εκπαίδευσης. Σε σύνολο λοιπόν, 6.609 σχολικών μονάδων ιδρύθηκαν 4.271 με 7.036 τμήματα.

Έχουμε εδώ τα στοιχεία το μαθητικού δυναμικού των ολοήμερων Δημοτικών σχολείων. Σε σύνολο λοιπόν 5.609 σχολικών μονάδων ο αριθμός των μαθητών όλων των σχολείων όλων είναι 609.677, εγράφησαν στα ολοήμερα σχολεία 151.710 μαθητές και φοιτούν 140.610 μαθητές.

Εδώ έχουμε και έναν πίνακα, ο οποίος παρουσιάζει τους αλλοδαπούς και παλιννοστούντες μαθητές, αλλά και τους μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες που φοιτούν σήμερα στα σχολεία μας. Ο αριθμός λοιπόν που φοιτούν είναι 140.000, ο αριθμός των αλλοδαπών και παλιννοστούντων μαθητών που φοιτούν σήμερα στα ολοήμερα τμήματα είναι 23.580, με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες είναι 1.927 και ο αριθμός των μαθητών της πρωινής ζώνης (7:00-8:00) είναι 11.036 μαθητές.

Στον πίνακα 7 παρουσιάζονται τα στοιχεία του μαθητικού δυναμικού ανά τάξη προέλευσης. Ο αριθμός των μαθητών λοιπόν, στην Α' τάξη είναι 28.254 μαθητές, στη Β΄ τάξη 29.114 μαθητές, στη Γ΄ τάξη 25.705 μαθητές, στη Δ' τάξη 21.985 μαθητές, στην Ε' τάξη 18.801 μαθητές και στη ΣΤ' τάξη 16.751 μαθητές.

Να κάνω ένα σχόλιο μόνο. Φαίνεται δηλαδή, ότι οι μαθητές κυρίως των μικρών τάξεων και κυρίως της Β', όπου έχει εμπεδωθεί κατά κάποιο τρόπο η αξιακή θέση που κατέχει το ολοήμερο, εμπιστεύονται το ολοήμερο και προσέρχονται σε αυτό, ενώ φαίνεται λοιπόν ότι τα μεγαλύτερα παιδιά μπορούν να φεύγουν και μόνα τους και να πάνε στο σπίτι όπου δουλεύουν.

Στον πίνακα 8 φαίνονται τα στοιχεία του μαθητικού δυναμικού ανά τμήμα ολοήμερου. Φαίνεται λοιπόν, ότι τα πρώτα τμήματα έχουν τον περισσότερο αριθμό μαθητών. Και αυτό είναι απόλυτα λογικό, νομίζω ότι δε χρειάζεται σχολιασμό.

Εδώ έχουμε τα στοιχεία του εκπαιδευτικού δυναμικού των ολοήμερων Δημοτικών σχολείων. Ο αριθμός των δασκάλων που έχουν τοποθετηθεί και εργάζονται στα ολοήμερα είναι 4.227, ενώ φαίνεται και ο αριθμός των ωρομισθίων εκπαιδευτικών που διδάσκουν στα ολοήμερα τμήματα. Είναι της αγγλικής γλώσσας 1.392, των νέων τεχνολογιών 1.109, του αθλητισμού 1.450, των εικαστικών 500, της θεατρικής αγωγής 356, της μουσικής 675, του χορού 655. Σύνολο ωρομισθίων 6.627 εκπαιδευτικοί.

Στον πίνακα 10 φαίνεται ο αριθμός των ολοήμερων σχολείων που λειτουργούν, όπως είπαμε, και ο αριθμός των εκπαιδευτικών ειδικοτήτων που είχαν και έχουν προσληφθεί για τα ολοήμερα και φαίνεται ακριβώς, τα τελευταία κυρίως χρόνια που έχουμε τα στοιχεία. Να υπενθυμίσω ότι στην τελευταία χρονιά στους 6.137 δε συμπεριλαμβάνονται οι εκπαιδευτικοί της Ολυμπιακής Παιδείας, οι οποίοι είναι αναπληρωτές.

Ποιες είναι οι διαπιστώσεις λοιπόν από τη λειτουργία του ολοήμερου σχολείου; Μέχρι σήμερα έχουν ιδρυθεί 4.271 ολοήμερα Δημοτικά σχολεία σε σύνολο 5.609 (ποσοστό 76,1%). 4.227 δάσκαλοι σε σύνολο 45.442 (ποσοστό 9,3%) εργάζονται στα ολοήμερα σχολεία, πράγμα που υποδηλώνει, όπως είπαμε, και την αξία που κατέχει ο χώρος μας και ο κλάδος μας, μια που δεν έχουμε καθόλου ανεργία, από τη λειτουργία του ολοήμερου σχολείου και αυτό πρέπει να το αναγνωρίσουμε.

Έχουν ιδρυθεί 6.705 οργανικές θέσεις δασκάλων για τη λειτουργία των ολοήμερων σχολείων. Οι εκπαιδευτικοί ειδικοτήτων που εργάζονται στο ολοήμερο πρόγραμμα φαίνονται στον πίνακα, καθώς και τα ποσοστά τους, δε χρειάζεται να το σχολιάσω, έχουμε και κάτι πιο ουσιαστικό, θα τα δείτε και στα πρακτικά.

Οι μαθητές που φοιτούν στο ολοήμερο πρόγραμμα -τα είπαμε και πιο πριν- φαίνεται εδώ ο αριθμός των μαθητών και το συνολικό τους ποσοστό επί τοις εκατό. Φαίνεται λοιπόν, ότι οι περισσότεροι μαθητές φοιτούν στη Β' τάξη, ένα ποσοστό 20,7% και όπως είπαμε, έχει μια λογική εξήγηση, μια που εμπεδώνεται η αξιακή θέση του ολοήμερου.

23.580 αλλοδαποί και παλιννοστούντες μαθητές φοιτούν και παρακολουθούν το ολοήμερο πρόγραμμα σε σύνολο 67.149, ποσοστό 35,1%. Η Γ' Αθήνας υποδηλώνει σαφώς τη συγκέντρωση των αλλοδαπών και παλιννοστούντων, καθώς εκεί υπάρχουν ευκαιρίες για δουλειά, ενώ οι περιοχές που παρουσιάζουν τα μικρότερα ποσοστά φοίτησης είναι κυρίως αγροτικές περιοχές, με πρώτη την Ευρυτανία, όπως θα δείτε, την Καστοριά και άλλες.

Ο αριθμός των μαθητών ανά τμήμα του ολοήμερου σχολείου αποτυπώνεται σε αυτό τον πίνακα, καθώς και το ποσοστό τους. Η μέση αναλογία μαθητών ανά δάσκαλο στα τμήματα του ολοήμερου Δημοτικού σχολείου είναι 20 μαθητές.

Οι γονείς επιθυμούν περισσότερο τις νέες τεχνολογίες στην εκπαίδευση, τα αγγλικά και τον αθλητισμό, φαίνεται μια καταγραφή. Τα στοιχεία έχουν αντληθεί από έρευνες, αλλά και από το ΙΝΕ της ΓΣΕΕ.

Το ολοήμερο σχολείο είναι ανάγκη να ενισχύσει τη λειτουργία του με τη θέσπιση Υποδιευθυντή υπευθύνου για το ολοήμερο πρόγραμμα, με τραπεζοκόμους, με καθαρίστριες και με φύλακες, καθώς και με δασκάλους και εκπαιδευτικούς ειδικοτήτων.

Από την αποτύπωση αυτή του ολοήμερου σχολείου, όπως αυτή καταγράφεται σήμερα, θα προχωρήσουμε σε προτάσεις-παρεμβάσεις για τη βελτίωση της λειτουργίας του και στη συνέχεια θα καταθέσουμε μια πρόταση.

Η λειτουργία της εκπαίδευσης, αγαπητοί φίλοι, κυρίες και κύριοι Σύνεδροι, οφείλει να ανταποκρίνεται στα θεμελιώδη αιτήματα της εποχής μας και στην ενίσχυση των γνήσιων σκοπών της εκπαίδευσης. Έτσι, καλλιεργώντας το ανθρώπινο πνεύμα και την ανθρώπινη δημιουργία, ικανοποιώντας την ανάγκη για ίσες ευκαιρίες πρόσβασης σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα, θα προάγει την εκπαίδευση των κριτικών ικανοτήτων.

Το ολοήμερο σχολείο προσπαθεί να συνδυάσει την κοινωνική προστασία του παιδιού με την παράταση του χρόνου της λειτουργίας, καθώς και την παιδαγωγική προστασία και καλλιέργεια του παιδιού με την προσφορά νέων διδακτικών αντικειμένων.

Ο στόχος του ποιος είναι; Ο περιορισμός, αλλά και η περικοπή αργότερα των περισσοτέρων απογευματινών μαθημάτων και δραστηριοτήτων των παιδιών, ώστε όταν τα παιδιά επιστρέφουν στο σχολείο να δίνεται έμφαση στην ποιότητα της σχέσης τους μεταξύ των γονέων και του παιδιού.

Από τη λειτουργία του ολοήμερου σχολείου ωφελούνται ιδιαίτερα οι μη ευνοημένοι μαθητές, δηλαδή οι μαθητές με κοινωνικές, πολιτισμικές, μαθησιακές, οικονομικές ή άλλες αδυναμίες.

Το ολοήμερο σχολείο αναβαθμίζει την ποιότητα της εκπαίδευσης, αμβλύνει τις κοινωνικές ανισότητες, παρέχει ένα ασφαλές εκπαιδευτικό περιβάλλον, αξιοποιεί παιδαγωγικά τον ελεύθερο χρόνο, προσφέρει νέες εκπαιδευτικές δραστηριότητες, παρέχει υποστηρικτική βοήθεια, ιδιαίτερα στους μη προνομιούχους μαθητές, προσφέρει δυνατότητες για εμπειρίες και βιώματα κοινωνικοποίησης, ενισχύει μέσω των προγραμμάτων την πολιτιστική παιδεία των μαθητών, διευκολύνει τους εργαζόμενους γονείς και προσφέρει εργασία σε μεγάλο αριθμό εκπαιδευτικών.

Οι διαπιστώσεις, να τις πούμε ξανά, να δώσουμε μια έμφαση. Αποτελεί λοιπόν, το ολοήμερο πρόγραμμα ένα καινοτομικό πρόγραμμα με έντονο παιδαγωγικό και κοινωνικό χαρακτήρα. Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει η έρευνα για τους γονείς, όπου ένα ποσοστό, το 92%, έχει θετική έως πάρα πολύ θετική γνώμη για τη λειτουργία του. Σημαντικό επίσης, ποσοστό (72,5%) δείχνει ότι συμφωνούν πως το ολοήμερο σχολείο προσφέρει διευκολύνσεις στις εργαζόμενες μητέρες, οι οποίες νιώθουν ασφαλή τα παιδιά τους στο σχολικό περιβάλλον.

Η πλειοψηφία των γονέων δηλώνει ότι τα παιδιά επιστρέφουν ικανοποιημένα στο σπίτι, ενώ το 40% περίπου θεωρεί ότι το ολοήμερο σχολείο παρέχει από πολύ έως πάρα πολύ τη δυνατότητα δημιουργικής απασχόλησης στους μαθητές.

Η λειτουργία του ολοήμερου σχολείου έχει αναπτύξει και διευρύνει τις σχέσεις συνεργασίας και αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ των εκπαιδευτικών και των γονέων με αποτέλεσμα την εδραίωση του κοινωνικού του χαρακτήρα.

Στο ολοήμερο σχολείο ο μαθητής δραστηριοποιείται γνωστικά, συναισθηματικά, ψυχοκινητικά και αναπτύσσεται η κριτική, δημιουργική και διαλεκτική του σκέψη. Συμβάλλει στη διάχυση της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, στη συνύπαρξη των κοινωνιών και στη δημιουργία κοινών αξιών με στόχο την οικοδόμηση μιας ευρύτερης οικουμενικής κοινωνίας. Τα διδακτικά αντικείμενα που διδάσκονται, είναι κατάλληλα και διαμορφώνουν συνθήκες ανοικτού εκπαιδευτικού περιβάλλοντος.

Ωστόσο, οφείλουμε να επισημάνουμε ότι από αρκετούς εκπαιδευτικούς φορείς διατυπώνονται ενστάσεις, παραδείγματος χάρη, για υπερβολικές ώρες αθλητισμού, και ότι δε δίνεται η δυνατότητα για επιλογή διδακτικών αντικειμένων ανά  γεωγραφική περιφέρεια, γι αυτό λέμε οι τοπικές πως οι ιδιαιτερότητες και οι συνθήκες θα πρέπει να εκφραστούν στο ολοήμερο πρόγραμμα.

Σήμερα, στα ολοήμερα σχολεία διαπιστώνεται επάρκεια εποπτικών μέσων, όπως ηλεκτρονικοί υπολογιστές, εκτυπωτές, τηλεοράσεις, μουσικά όργανα, στην επιμόρφωση όμως, έχουμε παρατηρήσει μια αδυναμία και των εκπαιδευτικών ειδικοτήτων και των δασκάλων του ολοήμερου προγράμματος, που πρέπει να εξεταστεί και να αντιμετωπιστεί.

Σημαντική ωστόσο, αδυναμία του ολοήμερου σχολείου είναι και η έλλειψη βοηθητικού προσωπικού για την προσφορά των υπηρεσιών σίτισης και υγιεινής. Διαπιστώνεται έντονος προβληματισμός εκ μέρους των εκπαιδευτικών ως προς την ποιότητα των προσφερομένων υπηρεσιών σίτισης, υγιεινής και παραμονής στους χώρους του ολοήμερου σχολείου. Η έλλειψη βοηθητικού προσωπικού για τις αυξημένες απαιτήσεις του ολοήμερου προγράμματος δημιουργεί δυσκολίες στη λειτουργία του προγράμματος.

Το ωράριο λειτουργίας του κρίνεται ικανοποιητικό, όμως θα πρέπει να εξεταστεί η προσαρμογή του στις εκάστοτε κοινωνικές συνθήκες, η προσαρμογή του στις τοπικές ανάγκες που προκύπτουν από τις γεωγραφικές ή άλλες ιδιαιτερότητες. Και βεβαίως μειονέκτημα θεωρείται (από πάρα πολλούς γονείς επισημαίνεται αυτό) το ανελαστικό του ωραρίου.

Η γνώμη των εκπαιδευτικών αναφορικά με το σχεδιασμό του ολοήμερου σχολείου είναι ότι υπήρξε προχειρότητα, με αποτέλεσμα να παρατηρούνται αδυναμίες στην οργάνωση των τμημάτων και στην κατανομή των μαθητών στις δραστηριότητες.

Διαπιστώνονται σημαντικές ελλείψεις σε εκπαιδευτικά και υποστηρικτικά μέσα, έλλειψη υλικών και παιδαγωγικών μέσων, όπως ηλεκτρονικό εκπαιδευτικό υλικό, μουσικά όργανα, κασέτες, cd και αυτό έχει ως συνέπεια την ελλιπή εκπαίδευση των μαθητών στις δραστηριότητες των νέων τεχνολογιών και της μουσικής.

Οι χρησιμοποιούμενες μέθοδοι χαρακτηρίζονται μάλλον συμβατικές -και αυτό θα πρέπει να απασχολήσει έντονα τον εκπαιδευτικό κόσμο- ενώ θα έπρεπε να είναι κυρίως βιωματικής μορφής. Εν τούτοις, παρά τη λειτουργία του, τα τρία-τέσσερα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται μια αδυναμία. Θα έπρεπε λοιπόν το ολοήμερο πρόγραμμα να αξιοποιεί εναλλακτικές διδακτικές προσεγγίσεις βιωματικής κυρίως μορφής.

Ποιες είναι οι προτάσεις - παρεμβάσεις τις οποίες καταθέτουμε. Οι προτάσεις αυτές στοχεύουν στη βελτίωση της λειτουργίας του συστήματος, οργάνωσης, διοίκησης, εποπτείας του θεσμού, καθώς και στην ποιοτική αναβάθμιση των προσφερόμενων υπηρεσιών. Και αναφέρονται:

Στον εγκυρότερο και εγκαιρότερο προγραμματισμό. Τα σχολεία που θα λειτουργούν, θα πρέπει από τον προηγούμενο χρόνο να οριστικοποιούνται (δηλαδή από τον Ιούνιο), όπως επίσης και ο αριθμός των τμημάτων που θα λειτουργήσουν ως ολοήμερα. Οι εγγραφές των μαθητών στο ολοήμερο πρόγραμμα να ολοκληρώνονται τον Ιούνιο, ώστε να υπάρχει χρόνος για να οργανωθούν σωστά.

Για τη βελτίωση του συστήματος διοίκησης και εποπτείας, προτείνουμε την τοποθέτηση δεύτερου Υποδιευθυντή στα πολυθέσια ολοήμερα σχολεία (στα 10θέσια, 11θέσια και 12θέσια), που θα είναι υπεύθυνος για τη λειτουργία των ολοήμερων τμημάτων. Οφείλουμε να επισημάνουμε ότι τα σχολεία αυτά κατά κανόνα έχουν τον περισσότερο αριθμό των μαθητών, έχουν από 2 έως 4 δασκάλους και ένα σύνολο εκπαιδευτικών ειδικοτήτων ανάμεσα στους 5 και 6, άρα λοιπόν χρειάζεται ένας επαρκής συντονισμός.

Για την επίτευξη καλύτερης συνεργασίας μεταξύ των Υπηρεσιών και των στελεχών της εκπαίδευσης, προτείνουμε τη δημιουργία, στις Διευθύνσεις Εκπαίδευσης, Τμήματος Ολοήμερων Σχολείων, όπως λειτουργεί ο θεσμός του Υπευθύνου εκπαιδευτικών θεμάτων, και την παράλληλη μείωση της αναλογίας δασκάλου-μαθητών. Νομίζω ότι έχει προωθηθεί μια Υπουργική απόφαση για τη μείωση της αναλογίας μαθητών ανά δάσκαλο και θα αναφερθούμε σ' αυτό και στη συνέχεια.

Επίσης, την έγκαιρη ολοκλήρωση της διαδικασίας των προσλήψεων των ωρομισθίων εκπαιδευτικών και η έγκαιρη σύνταξη των πινάκων ωρομισθίων εκπαιδευτικών για τις ανάγκες του ολοήμερου Δημοτικού σχολείου, με την έναρξη της διαδικασίας των προσλήψεων από την 1η Σεπτέμβρη κιόλας, ώστε με την έναρξη να είναι πλήρως και κατάλληλα στελεχωμένα όλα τα σχολεία, ώστε να υποδέχονται τους γονείς και τα παιδιά, με την καλύτερη δυνατή οργάνωση.

Προτείνουμε τη βελτίωση των υποδομών των σχολείων (εργαστήρια ηλεκτρονικών υπολογιστών, αίθουσες πολλαπλών δραστηριοτήτων), με τη δημιουργία κατά προτεραιότητα -και σε όσα ολοήμερα Δημοτικά σχολεία δε διαθέτουν σήμερα- αίθουσας ηλεκτρονικών υπολογιστών, τη δημιουργία αίθουσας πολλαπλών δραστηριοτήτων, που θα αξιοποιούνται καθημερινά από τους μαθητές μέσω της κατάλληλης αξιοποίησης των χώρων, τη βελτίωση των συνθηκών σίτισης και υγιεινής των μαθητών με τη δημιουργία -και σε όσα ολοήμερα σχολεία δε διαθέτουν- οργανωμένων χώρων σίτισης, μέσω της εφαρμογής ενός ολοκληρωμένου προγράμματος παρεμβάσεων στα σχολεία, την πρόσληψη τραπεζοκόμων, την έκδοση ενός εντύπου συνταγμένου από ειδικούς επιστήμονες, στο οποίο θα ορίζονται και θα προτείνονται οι απαραίτητες προϋποθέσεις και κανόνες που πρέπει να τηρούνται σχετικά με το θέμα της σίτισης των μαθητών.

Ταυτόχρονα, τη βελτίωση της διαδικασίας επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών ειδικοτήτων, που διδάσκουν στο ολοήμερο Δημοτικό σχολείο, με στόχο την περαιτέρω επιμόρφωση των ωρομισθίων εκπαιδευτικών ανά διδακτικό αντικείμενο και θεματολογία, που θα στοχεύει στη βελτίωση της παιδαγωγικής και διδακτικής προσέγγισης των εκπαιδευτικών, όσο και σε ειδικότερα θέματα που σχετίζονται με τη φύση του συγκεκριμένου διδακτικού αντικειμένου.

Την περαιτέρω στήριξη και βοήθεια των ωρομισθίων εκπαιδευτικών με την αμεσότερη εμπλοκή των Σχολικών Συμβούλων σε θέματα που απασχολούν και προβληματίζουν τους εκπαιδευτικούς του ολοήμερου προγράμματος.

Παράλληλα, τη δημιουργία παιδαγωγικού και διδακτικού υλικού portfolio (φακέλου δηλαδή παιδαγωγικού και διδακτικού υλικού) για τους ωρομισθίους εκπαιδευτικούς που διδάσκουν στα ολοήμερα Δημοτικά σχολεία. Η θεματολογία του πρέπει να περιλαμβάνει θεματικές ενότητες και είδη δραστηριοτήτων για κάθε τάξη του Δημοτικού και οι δραστηριότητες εμπέδωσης να έχουν ποικιλία για να προσφέρουν τη δυνατότητα εξατομικευμένης, αλλά και ομαδικής άσκησης.

Με τη δημιουργία του και την ανάλογη χρήση από τους εκπαιδευτικούς, που διδάσκουν στο πρόγραμμα του ολοήμερου Δημοτικού σχολείου, θα δοθεί η δυνατότητα να ικανοποιηθούν αποτελεσματικότερα οι σκοποί και οι στόχοι του προγράμματος, θα υποβοηθούν οι εκπαιδευτικοί στην επίτευξη των παιδαγωγικών και διδακτικών στόχων και θα περιοριστεί η χρήση αμφίβολης ποιότητας διδακτικού υλικού που πιθανόν θα παράγει ο καθένας.

Επίσης, προτείνουμε περισσότερη οικονομική ενίσχυση και στήριξη των ολοήμερων σχολείων με τη χορήγηση εκ νέου του ποσού που διατίθεται για την αγορά έντυπης και γραφικής ύλης, δίνοντας έμφαση στη δυνατότητα αγοράς παιδαγωγικών παιχνιδιών και εκπαιδευτικών πακέτων που θα υποστηρίζουν τη διδασκαλία των διδακτικών αντικειμένων, στη δυνατότητα αγοράς συμπληρωματικά του απαραίτητου μικροεξοπλισμού.

Εδώ τίθεται και ο επαναπροσδιορισμός του ρόλου του εκπαιδευτικού στο νέο ολοήμερο σχολείο. Η παραδοσιακή εικόνα του εκπαιδευτικού, ως μεταδότη της γνώσης, είναι ξεπερασμένη σήμερα. Ιδιαίτερα στο ολοήμερο σχολείο, το οποίο προσφέρει διευρυμένες δυνατότητες αγωγής και μάθησης, οι απαιτήσεις από το διδακτικό και παιδαγωγικό ρόλο του εκπαιδευτικού είναι αυξημένες και διαφοροποιημένες.

Ως προς το διδακτικό του ρόλο το σχολείο από δασκαλοκεντρικό γίνεται μαθητοκεντρικό, ενώ ο μαθητής από παθητικός δέκτης γίνεται ενεργός συμμέτοχος. Υποχωρεί ο μεθοδολογικός «μονολιθισμός» και εισάγονται εναλλακτικοί τρόποι οργάνωσης της διδασκαλίας με την εισαγωγή της νέας, για τα ελληνικά δεδομένα, μεθόδου project και της διαθεματικής προσέγγισης, όπου ο εκπαιδευτικός αναλαμβάνει σε μεγαλύτερο βαθμό το ρόλο του συντονιστή, του καθοδηγητή, του εμψυχωτή.

Προτείνουμε ακόμα, τον επανασχεδιασμό του ωρολογίου προγράμματος, καθώς και του προγράμματος σπουδών, με τη μελέτη και εφαρμογή ενός σύγχρονου νέου ολοήμερου σχολείου, που θα ενσωματώνει τα συμπεράσματα από τα 28 πιλοτικά πειραματικά ολοήμερα Δημοτικά σχολεία, την εμπειρία από την τετραετή λειτουργία του θεσμού, καθώς και τις νέες ανάγκες και απαιτήσεις της κοινωνίας σχετικά με τις εκπαιδευτικές ανάγκες και απαιτήσεις.

Οφείλουμε να τονίσουμε -να πούμε και αυτό- ότι και στα σχολεία ειδικής αγωγής από την τρέχουσα σχολική χρονιά ορίστηκαν και λειτουργούν 12 σχολεία ειδικής αγωγής ως ολοήμερα και θέλουμε να τονίσουμε ότι και γι' αυτούς τους μαθητές θα έπρεπε ήδη να ξεκινήσει η θεσμοθέτηση των ολοήμερων.

Και στη συνέχεια να παρουσιάσουμε την πρότασή μας, ένα πλαίσιο πρότασης, μαζί με το συνεργάτη μου, τον κ. Μήνα, θέτοντας αυτή σε διάλογο, ελπίζοντας να συμβάλλουμε στον προβληματισμό και στην προώθηση, κυρίως από τους εκπαιδευτικούς φορείς και από την Ομοσπονδία μας, μιας ολοκληρωμένης πρότασης για το ολοήμερο Δημοτικό σχολείο.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Όσο το δυνατόν πιο σύντομα.

Θ. ΓΟΥΠΟΣ: Το ολοήμερο λοιπόν, Δημοτικό σχολείο αναζητά τέσσερις ζώνες κατά τη γνώμη μας. Την πρωινή ζώνη ή ζώνη υποδοχής των μαθητών, την ακαδημαϊκά προσανατολισμένη ζώνη, την τρίτη ζώνη, την ευέλικτη ζώνη δημιουργικών και διαθεματικών δραστηριοτήτων και την τέταρτη ζώνη, την ολοήμερη ζώνη ή αλλιώς εμπέδωσης και πολιτισμού, εμπειριών και βιωμάτων.

Η πρωινή ζώνη, που λειτουργεί 7:00 με 8:00, είναι απολύτως προαιρετική και σα στόχο έχει οι γονείς, οι οποίοι πάνε νωρίς στις δουλειές τους, να νιώθουν τα παιδιά τους ασφαλή.

Για την ακαδημαϊκή ζώνη, που περιλαμβάνει τον κορμό του λεγόμενου κλασικού προγράμματος, προτείνουμε να επιχειρηθούν αλλαγές και στις ώρες μαθημάτων και στο πρόγραμμα σπουδών.

Στην τρίτη ζώνη, την ευέλικτη ζώνη, εντάσσονται όλα αυτά τα καινοτόμα προγράμματα τα οποία δε βρίσκουν και δεν έβρισκαν χώρο και χρόνο για να εκφραστούν, όπως η περιβαλλοντική εκπαίδευση, η αγωγή υγείας, τα πολιτιστικά και καλλιτεχνικά θέματα, η κυκλοφοριακή αγωγή, τα προγράμματα του ελεύθερου χρόνου, η τοπική ιστορία, το παραμύθι, οι λογοτεχνικές διαδρομές.

Η ολοήμερη ζώνη εμπειριών και βιωμάτων περιλαμβάνει την προετοιμασία των μαθητών στα μαθήματα της επόμενης μέρας, κυρίως στη γλώσσα και στα μαθηματικά, και την προσφορά νέων διδακτικών αντικειμένων, που ανάγονται κυρίως στο χώρο της τέχνης και του πολιτισμού. Τέτοια διδακτικά αντικείμενα είναι η θεατρική αγωγή, τα εικαστικά, ο χορός, η μουσειοπαιδαγωγική, δραστηριότητες επιλογής, οι οποίες θα αξιοποιούν περιφερειακές ή τοπικές ιδιαιτερότητες και ανάγκες.

Έχουμε μια κατανομή του χρόνου ανά διδακτικό αντικείμενο, αλλά νομίζω ότι δεν μπορούμε να το πούμε, γιατί απ' ότι βλέπω μας πιέζει και ο χρόνος.

ΜΕΛΟΣ: Να το δούμε ένα λεπτό.

Θ. ΓΟΥΠΟΣ: Παρακάτω θα το εξηγήσω, νομίζω ότι μας δίνεται η δυνατότητα.

Σχετικά με το νέο ωρολόγιο πρόγραμμα στο σύγχρονο ολοήμερο σχολείο, προτείνουμε ένα νέο ωρολόγιο πρόγραμμα. Φαίνεται λοιπόν μια κλιμάκωση, θα τα δείτε και στα πρακτικά, δυστυχώς δεν έχουμε χρόνο να τα πούμε αναλυτικά, έχω κάποιες ειδικές προτάσεις. Εδώ φαίνεται η δεύτερη περίοδος.

Σε πρώτη φάση λοιπόν, με το νέο πρόγραμμα (νέος τύπος ολοήμερου) μπορεί να λειτουργήσουν από 1.500 έως 2.000 σχολεία σε όλη τη χώρα, που ήδη διαθέτουν αξιόλογες υποδομές και εξυπηρετούν μεγάλο αριθμό μαθητών. Δηλαδή, σε κάθε Δήμο μπορούν να λειτουργούν ένα ή δύο σχολεία που διαθέτουν υποδομές και εξυπηρετούν μεγάλο αριθμό μαθητών.

Για όλες τις τάξεις προτείνεται -με μια μικρή διαφοροποίηση για τις μικρότερες τάξεις, για την Α' και τη Β'- προτείνεται το υποχρεωτικό διδακτικό ωράριο να είναι από τις 08:00 μέχρι τις 15:20. Εδώ συμφωνούμε με την κα Κουτσελίνη, αν και δεν γνωριζόμαστε, είναι μια ανάλογη πρόταση.

Από τις 15:20 μέχρι τις 5:00 μπορεί να λειτουργήσει προαιρετικό πρόγραμμα για όλες τις τάξεις. Κατά τη διάρκεια αυτού του προαιρετικού προγράμματος οι μαθητές μπορούν να αποχωρούν σε δύο φάσης: με τη λήξη της 9ης ώρας, στις 16:10 (αυτό που συμβαίνει σήμερα), ή στις 17:00, για κάποιους μαθητές που δεν μπορούν οι γονείς να «εμπιστευτούν» τα παιδιά τους. Μπορούν επίσης οι μαθητές να επιλέγουν στη ζώνη του προαιρετικού προγράμματος οποιοδήποτε διδακτικό αντικείμενο επιθυμούν.

Για τις ώρες μελέτης και προετοιμασίας είναι 10 για τις μικρές τάξεις, 8 για την Γ' και Δ' και 6 ώρες για την Ε' και ΣΤ'.

Οι νέες τεχνολογίες υπάγονται στον κορμό του πρωινού προγράμματος και εντάσσονται στην ακαδημαϊκή ζώνη.

Για τις ώρες της αγγλικής γλώσσας -φαίνεται ότι η διδασκαλία της αγγλικής δεν έχει δώσει τα επιθυμητά αποτελέσματα- προτείνουμε να αυξηθούν στις 4 ώρες στην Γ' και Δ' Δημοτικού, ενώ για την Ε' και ΣΤ' προτείνεται η δημιουργία ολιγομελών τμημάτων για μια αποτελεσματικότερη διδασκαλία. Έτσι είναι δυνατό η ολοκλήρωση της ΣΤ' τάξης, ή της Α' Γυμνασίου το αργότερο, να συνδεθεί με την απόκτηση κρατικού πιστοποιητικού γλωσσομάθειας επιπέδου Β1.

Η μουσική, μουσικοκινητική αγωγή, ενισχύεται και διδάσκεται για 2 ώρες την εβδομάδα. Κι εδώ συμφωνούμε με την κα Κουτσελίνη, γιατί αυτά τα διδακτικά αντικείμενα ενοποιούνται, όπως και τα άλλα που θα δούμε.

Ο αθλητισμός ενισχύεται και διδάσκεται για 4 ώρες στις Α' και Β' τάξεις και για 3 ώρες στις μεγαλύτερες τάξεις, εφόσον τα παιδιά μας ασφυκτιούν στα διαμερίσματα.

Η διδασκαλία των φυσικών επιστημών είναι μια πρόταση που μπορεί να ενισχυθεί και από 3 να γίνει 4 ώρες.

Γενικεύεται η διδασκαλία της δεύτερης ξένης γλώσσας για 2 ώρες την εβδομάδα στην Ε' και ΣΤ' Δημοτικού.

Ενισχύονται και διδάσκονται τα διδακτικά αντικείμενα που έχουν σχέση με την τέχνη και τον πολιτισμό. Έτσι, διδάσκονται τα εικαστικά για 2 ώρες την εβδομάδα, όπως και η θεατρική αγωγή.

Στην ευέλικτη ζώνη διαθεματικών και δημιουργικών δραστηριοτήτων εντάσσονται όλα εκείνα τα προγράμματα που διαμορφώνουν συνθήκες ελεύθερης μάθησης και ομαδικής δουλειάς.

Εντάσσονται στο πρόγραμμα του ολοήμερου σχολείου δραστηριότητες επιλογής που σχετίζονται με περιφερειακές ή τοπικές συνθήκες.

Εντάσσονται στο πρόγραμμα του ολοήμερου σχολείου δραστηριότητες ξεκούρασης και χαλάρωσης των μαθητών.

Και στο νέο ολοήμερο σχολείο εξασφαλίζεται η συνέχεια του προμεσημβρινού και του μεταμεσημβρινού ωραρίου, προς επιδίωξη του ενιαίου. Ωστόσο, θεωρούμε πολύ σημαντικό -και νομίζω ότι και η κα Κουτσελίνη το ανέφερε και συμφωνούμε κι εμείς, πως, επειδή τα παιδιά πιέζονται σήμερα πραγματικά, να παρεμβάλλεται η μεσημβρινή ζώνη διαλείμματος, ανάπαυσης και φαγητού, η οποία αυξάνεται σε 40 λεπτά, αφού ληφθεί βέβαια υπόψη και το προσωπικό, το οποίο θα εξυπηρετεί τους μαθητές στο χρόνο αυτό.

Παράλληλα προτείνεται, με τις υπάρχουσες υποδομές που διαθέτουμε, να διαφοροποιείται η ώρα αυτή για τις μικρότερες τάξεις και για τις μεγαλύτερες. Έτσι, για τις μικρότερες τάξεις μπορεί να είναι 13:20-14:00 και για τις μεγαλύτερες τάξεις μία ώρα αργότερα 14:00-14:40.

Διασφαλίζεται η ισότιμη προσφορά νέων γνωστικών αντικειμένων με έμφαση στο χώρο της τέχνης και του πολιτισμού. Έτσι, ενισχύεται η θεατρική αγωγή, τα εικαστικά, μπορεί να εισαχθεί και η μουσειοπαιδαγωγική και δίνεται η δυνατότητα επιλογής ορισμένων δραστηριοτήτων από τους μαθητές.

Παρέχεται επαρκής χρόνος για την προετοιμασία των μαθητών και την ενισχυτική διδασκαλία, σε όσους έχουν ανάγκη, ώστε να καλυφθούν οι κοινωνικοοικονομικές διαφορές μεταξύ των μαθητών τόσο του ίδιου του σχολείου, όσο και των μαθητών διαφόρων περιοχών.

Διευρύνεται ο δημόσιος χαρακτήρας της εκπαίδευσης.

Τελειώσαμε, ευχαριστούμε πάρα πολύ.

ΑΡΧΗ ΣΕΛΙΔΑΣ

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε πολύ τον κ. Γούπο για την ουσιαστική και ολοκληρωμένη εισήγησή του.

Συνέχεια στο Συνέδριό μας έχει η παρέμβαση του κ. Ελπιδοφόρου Νεοκλέους: «Το ολοήμερο Νηπιαγωγείο στην Κύπρο. Προοπτικές». Ο κ. Ελπιδοφόρος Νεοκλέους είναι Επιθεωρητής, εκπρόσωπος του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου. Έχετε το λόγο, κύριε Ελπιδοφόρε.

Ε. ΝΕΟΚΛΕΟΥΣ: Αγαπητοί Σύνεδροι, αγαπητό Προεδρείο, δε θα χρειαστεί να μου κάνετε παρατήρηση για την ώρα, γιατί θα είμαι πολύ πιο σύντομος.

Ολοήμερο Νηπιαγωγείο. Το Νηπιαγωγείο, ως ένας κατεξοχήν κοινωνικός θεσμός, δεν μπορεί να παραμείνει αναλλοίωτο μπροστά στις ραγδαίες αλλαγές της κοινωνίας μας. Είναι δε ολοφάνερο ότι η σημερινή αντιστοιχία μεταξύ των νέων κοινωνικών συνθηκών και της εκπαίδευσης, καθιστά αναγκαία μια ριζική αναμόρφωση του εκπαιδευτικού συστήματος, που να περιλαμβάνει νέες συνθήκες σχολικής ζωής και διαδικασίες μάθησης, νέα γνωστικά αντικείμενα, αναβαθμισμένες υποδομές και αναπροσαρμοσμένο ωρολόγιο πρόγραμμα.

Η αναμόρφωση αυτή στην προδημοτική εκπαίδευση μπορεί να συντελεστεί και στα πλαίσια του ολοήμερου Νηπιαγωγείου, η θεωρητική θεμελίωση του οποίου στηρίζεται στην αντίληψη του σχολείου που προσφέρει αγωγή. Πρόκειται για το σχολείο που δεν ταυτίζεται με τη διδασκαλία και τη μάθηση, αλλά πρωτίστως λειτουργεί ως χώρος αγωγής, με στόχο την ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού.

Οι πρώτες προσπάθειες που έγιναν για την εφαρμογή του ολοήμερου Νηπιαγωγείου στην Κύπρο είχαν ως θεωρητική βάση κοινωνικούς κυρίως λόγους. Η αύξηση του αριθμού των εργαζομένων μητέρων, η ανάγκη για προστασία των παιδιών από τους κινδύνους του κοινωνικού περίγυρου, η ανάγκη για περιορισμό της τηλεθέασης και άλλα, ήταν βασικά επιχειρήματα που τέθηκαν εξαρχής υπέρ της αναγκαιότητας του θεσμού στις συζητήσεις που άρχισαν συστηματικά το 2004.

Η εφαρμογή του ολοήμερου Νηπιαγωγείου στην Κύπρο άρχισε δοκιμαστικά κατά τη σχολική χρονιά 2005-2006 σε 9 Νηπιαγωγεία με 10 τμήματα. Το ολοήμερο Νηπιαγωγείο λειτουργεί τέσσερις μέρες της βδομάδας (εκτός Τετάρτης) και προσφέρει εκπαιδευτικό πρόγραμμα και υπηρεσίες στα παιδιά μέχρι τις 4:00. Το πρόγραμμα είναι συνέχεια του πρωινού, διέπεται από την ίδια φιλοσοφία και τις παιδαγωγικές αρχές, είναι ευέλικτο και έχει παιγνιώδη χαρακτήρα.

Αναλυτικά περιλαμβάνει τα πιο κάτω: 40 λεπτά σίτιση, 30 λεπτά ύπνο-ξεκούραση, 15 λεπτά διάλειμμα, 30 λεπτά παιγνιώδεις γλωσσικές-μαθηματικές δραστηριότητες και εξοικείωση με την τεχνολογία, 30 λεπτά δημιουργικές δραστηριότητες και ψυχαγωγία, 30 λεπτά ήσυχες δραστηριότητες και καλλιέργεια δεξιοτήτων ή ομαδικά παιχνίδια. Το ωρολόγιο πρόγραμμα είναι ευέλικτο, με ελαστική δομή, εξασφαλίζει τη συνέχεια και τη συνέπεια με το πρωινό πρόγραμμα και με τη φιλοσοφία που το διέπει.

Μπορεί να γίνει διαπλοκή γλωσσικών-μαθηματικών δραστηριοτήτων με τις δημιουργικές, κινητικές, θεατρικές και εικαστικές δραστηριότητες. Η μετάβαση από τη μια δραστηριότητα στην άλλη γίνεται με φυσικό και παιγνιώδη τρόπο, έτσι που η μάθηση να είναι πιο ενδιαφέρουσα, ευχάριστη και δημιουργική.

Τα πρωινά αναλυτικά προγράμματα παραμένουν ως έχουν και τα δημόσια Νηπιαγωγεία λειτουργούν με βάση τους κανονισμούς λειτουργίας των δημόσιων σχολείων.

Το ολοήμερο Νηπιαγωγείο είναι προέκταση του πρωινού και η εργασία που γίνεται, συμπληρώνει το πρωινό πρόγραμμα με τους πιο κάτω στόχους την εμπέδωση των πρωινών στόχων σε όλους τους τομείς ανάπτυξης του παιδιού, την ενισχυτική διδασκαλία για παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες, την ξεκούραση, τη δημιουργική απασχόληση και την ψυχαγωγία των παιδιών. Βέβαια, το Υπουργείο Παιδείας εργάζεται παράλληλα για τον εκσυγχρονισμό των προγραμμάτων, την αναβάθμιση και ενδυνάμωση των προγραμμάτων.

Ο αριθμός των παιδιών κατά τμήμα. Στη διαμόρφωση των τμημάτων και του αριθμού των παιδιών ισχύουν οι κανονισμοί που ισχύουν και για την πρωινή φοίτηση, δηλαδή μέχρι 30 παιδιά κατά τμήμα.

Στελέχωση του Νηπιαγωγείου. Η θέση του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού είναι ότι η λειτουργία του ολοήμερου Νηπιαγωγείου πρέπει να βασίζεται στην προσοντούχο Νηπιαγωγό, γι' αυτό και επιδίωξή μας είναι να στελεχώνεται με έμπειρες Νηπιαγωγούς, καταρτισμένες για την εκπαίδευση των παιδιών προδημοτικής ηλικίας.

Ειδική εκπαίδευση. Σε περιοχές που λειτουργεί ο θεσμός του ολοήμερου Νηπιαγωγείου, κυρίως σε σχολεία της υπαίθρου, και δεν προσφέρεται ιδιαίτερη βοήθεια σε παιδιά με ειδικές ανάγκες λόγω έλλειψης προσωπικού, δίνεται η βοήθεια αυτή στα πλαίσια του ολοήμερου Νηπιαγωγείου, έπειτα από σχετική άδεια της αρμόδιας αρχής.

Σίτιση των παιδιών. Τα έξοδα για τη σίτιση των παιδιών και όλες οι αναγκαίες διευθετήσεις για την προμήθεια-παρασκευή του γεύματος αναλαμβάνουν πλήρως οι γονείς. Το είδος του φαγητού και το πρόγραμμα σίτισης γίνεται σύμφωνα με σχετική εγκύκλιο του Υπουργείου Παιδείας, το οποίο βέβαια έρχεται σε συνεννόηση με το Υπουργείο Υγείας. Σε κάποιες περιπτώσεις το Υπουργείο Παιδείας επιχορηγεί το σιτηρέσιο των παιδιών που πραγματικά είναι άπορα.

Η Διεύθυνση και το προσωπικό του Νηπιαγωγείου δεν έχουν καμιά εμπλοκή ή ευθύνη στο θέμα της σίτισης. Ο ρόλος του περιορίζεται στην επίβλεψη, στην απόκτηση καλών τρόπων συμπεριφοράς και στην παιδονομία κατά τη διάρκεια του γεύματος και της μεσημβρινής ανάπαυσης.

Την ευθύνη της διοίκησης του απογευματινού Νηπιαγωγείου αναλαμβάνει η Διευθύντρια ή η βοηθός Διευθύντρια, εάν υπηρετεί στο δημόσιο Νηπιαγωγείο. Στην περίπτωση που αυτό είναι αδύνατο, την ευθύνη αναλαμβάνει κάποιο άλλο μέρος του διδακτικού προσωπικού του πρωινού Νηπιαγωγείου, που ορίζεται πάλι από την αρμόδια αρχή. Η υπεύθυνος του ολοήμερου Νηπιαγωγείου μπορεί να είναι περισσότερα του ενός άτομα, με προκαθορισμένο όμως πρόγραμμα που να καλύπτει όλες τις ημέρες και ώρες λειτουργίας του ολοήμερου Νηπιαγωγείου.

Αξιολόγηση. Βέβαια αντιλαμβάνεστε, το 2005-2006 αρχίσαμε, και γι αυτό δεν έχει γίνει ακόμα καμιά επιστημονική αξιολόγηση. Από εμπειρικές αξιολογήσεις και από αναφορές των Διευθυντών φαίνεται ότι το ολοήμερο Νηπιαγωγείο κατά τους πρώτους μήνες της εφαρμογής του παρουσιάζει αρκετά ικανοποιητικά αποτελέσματα, αφού τα σχόλια, τόσο από τους γονείς, όσο και από τους εκπαιδευτικούς, είναι σε γενικές γραμμές πολύ θετικά.

Διαπιστώνεται ότι υπάρχει ανάγκη για λειτουργία του ολοήμερου Νηπιαγωγείου και για την Τετάρτη και ακούστηκαν απόψεις για ολοήμερο Νηπιαγωγείο μέχρι τις 5:00.

Σίγουρα βρισκόμαστε στην αρχή της εφαρμογής μιας νέας εκπαιδευτικής καινοτομίας. Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού θα παρακολουθεί την όλη διαδικασία, θα την αξιολογεί και θα προχωρήσει στις αναγκαίες ενέργειες, ώστε ο θεσμός να πετύχει, να κερδίσει πλήρως την εμπιστοσύνη και την εκτίμηση τόσο των γονιών των παιδιών, όσο και των εκπαιδευτικών.

Αυτό που χρειάζεται είναι συστηματική δουλειά, εκσυγχρονισμός των προγραμμάτων και συνεργασία όλων των φορέων που σχετίζονται με την εκπαιδευτική πράξη, ώστε να πετύχουμε το καλύτερο αποτέλεσμα. Ευχαριστώ.

ΑΡΧΗ ΣΕΛΙΔΑΣ

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε τον κ. Νεοκλέους για τη σύντομη παρέμβασή του. Ήδη ξεπεράσαμε κατά μισή περίπου, ώρα από το χρόνο μας, έτσι θα παρακαλέσουμε να είμαστε πολύ σύντομοι στις ερωτήσεις και στις παρεμβάσεις μας.

Να ξεκινήσουμε πρώτα με ερωτήσεις, καθαρά ερωτήσεις όμως, για να δώσουμε την ευκαιρία στους εισηγητές να απαντήσουν, και μετά στις παρεμβάσεις.

ΜΕΛΟΣ: Η πρόταση την οποία παρουσίασε ο κ. Γούπος ήταν προσωπική ή όχι;

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Νομίζω ότι δε θα ήσασταν από την αρχή. Έκανα μια διευκρίνιση μετά από ερώτημα που ετέθη, ότι δεν ήταν εκπρόσωπος του Υπουργείου Παιδείας. Είναι προσωπική τοποθέτηση η εισήγησή του, το διευκρινίσαμε από την αρχή.

Άλλη ερώτηση;

ΜΕΛΟΣ: Επίσης, θα ήθελα να κάνω και παρέμβαση, ειρήσθω εν παρόδω.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Παρακαλούμε μετά η παρέμβαση. Καθαρά την ερώτηση.

ΜΕΛΟΣ: Η ερώτηση αφορά πάλι τον κ. Γούπο. Τα στοιχεία, στα οποία αναφέρθηκε σε σχέση με τα ποσοστά των γονέων που συμφωνούν με το ολοήμερο και εν πάση περιπτώσει το έχουν αποδεχτεί, αφορούν το σύνολο των γονέων της Ελλάδος, ή αφορούν τους γονείς των οποίων τα παιδιά βρίσκονται στα ολοήμερα τμήματα;

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Προχωρούμε σε άλλη ερώτηση και θα απαντηθούν στο τέλος όλες μαζί οι ερωτήσεις.

ΑΡΧΗ ΣΕΛΙΔΑΣ

Ε. ΑΓΓΕΛΗ: Κι εγώ μια ερώτηση που αφορά τον κ. Γούπο. Ήθελα να ρωτήσω το εξής: Τα παιδιά, όταν επιστρέφουν στο σπίτι είναι έτοιμα για την άλλη ημέρα, ή θα πρέπει ξανά η μάνα να κάτσει να κοιτάξει τι έμαθε;

Και δεύτερον, μετά από δέκα χρόνια εμπειρίας και μετά από όσα ειπώθηκαν ότι αναπτύχθηκαν «κοινωνικά» κλπ., έχει γίνει καμία συγκριτική έρευνα για τα παιδιά που τελείωσαν το ολοήμερο με τα παιδιά που δεν πήγαν στο ολοήμερο, αλλά στο κλασικό, σχετικά με το τι εξέλιξη είχαν περαιτέρω στη σχολική τους ζωή και στην εν γένει ανάπτυξή τους;

ΑΡΧΗ ΣΕΛΙΔΑΣ

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε. Ακόμη μία ερώτηση και θα προχωρήσουμε στις απαντήσεις μετά. Ο κ. Μπράτης έχει το λόγο.

Δ. ΜΠΡΑΤΗΣ: Παρόλο που ο κ. Γούπος και ο κ. Μήνας στην ημερίδα της Ξάνθης και σήμερα απάντησαν ότι είναι προσωπική τους πρόταση αυτή για το ολοήμερο, εν τούτοις πρέπει να μεταφέρω αυτό που μας ειπώθηκε στη συνάντηση που είχαμε στις 14.03.06 με την Υπουργό Παιδείας. Ο κ. Καλός μας είπε ότι υπάρχει επιτροπή που λειτουργεί  για να κάνει νέες προτάσεις για το ολοήμερο. Ρωτώ λοιπόν, συμμετέχει ο ίδιος στην επιτροπή αυτή; Την γνωρίζει; Γιατί είναι σημαντικό αυτό να απαντηθεί, όσο και αν απαντήθηκε στην αρχή, αν γνωρίζει ποια είναι η επιτροπή. Η μία ερώτηση είναι αυτή.

Το δεύτερο. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία, τα οποία ο ίδιος έδωσε στην Ομοσπονδία, και όπως προκύπτει από τα στοιχεία που έδωσαν οι προηγούμενοι Διευθυντές Εκπαίδευσης, το σχολικό έτος 2003-2004 είχαμε 3.632 Δημοτικά με 7.172 τμήματα. Αναλογία δηλαδή περίπου 1 σχολείο - 2 τμήματα ολοήμερου. Τώρα, το 2005-2006, σύμφωνα με τα στοιχεία που μας έδωσε ο κ. Γούπος, έχουμε μία αύξηση των σχολείων από 3.632 σε 4.271 και μία μείωση των τμημάτων σε 7.036. Δηλαδή έχουμε 1 προς 1,6. Οι δάσκαλοι επίσης, που υπηρετούσαν την προηγούμενη διετία ήταν 5.300, ενώ σήμερα είναι 4.227 (μείωση κατά 1.100, όση και η μείωση των διορισμών δηλαδή). Ωρομίσθιοι από 7.500 - 6.300. Προκύπτει δηλαδή σαφώς, ότι έχουμε μείωση του αριθμού των μαθητών στα ολοήμερα. Κάνατε κάποια έρευνα για το πού οφείλεται αυτό;

Και η τελευταία. Ο κ. Γούπος επιβεβαίωσε σήμερα αυτό που είπε ο κ. Πυργιωτάκης, τους σχεδιασμούς της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας. Ρωτώ λοιπόν, σε τι χρειάζεται η Διεύθυνση Ολοήμερου; Για να επιβεβαιώσει για μια ακόμη φορά ότι άλλο είναι το σχολείο και άλλο το ολοήμερο;

ΑΡΧΗ ΣΕΛΙΔΑΣ

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ακόμα μία ερώτηση. Η κα Ανδρούλα Ασσιώτου.

Α. ΑΣΣΙΩΤΟΥ: Απλά ήθελα να πω για το ολοήμερο Νηπιαγωγείο στην Κύπρο. Εχθές ακούσαμε από τον κ. Πατινιώτη, να χαρακτηρίζει ως «ανοησία» τα 30 παιδιά στην τάξη. Το ολοήμερο Νηπιαγωγείο στην Κύπρο είναι 30 παιδιά στην τάξη. Τι προτίθεται να κάνει το Υπουργείο γι' αυτό, για τη μείωση του αριθμού των μαθητών;

Και δεύτερο ερώτημα. Πώς γίνεται η σίτιση το πρωί να είναι διδακτικός χρόνος και το απόγευμα να μη θεωρείται διδακτικός χρόνος η αγωγή υγείας; Ευχαριστώ.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Υπάρχει ακόμα μία ερώτηση, να δώσουμε την ευκαιρία.

ΜΕΛΟΣ: Για τον κ. Γούπο η ερώτηση. Ήθελα να πω το εξής: Σε βάθος χρόνου πότε θα εφαρμοστεί αυτό το ολοήμερο που μας ανέφερε σαν μια άλλη πρόταση; Γιατί ξεφεύγει από το σημερινό του διευρυμένου ωραρίου. Ευχαριστώ.

ΑΡΧΗ ΣΕΛΙΔΑΣ

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Προχωρούμε στις απαντήσεις. Ο κ. Γούπος έχει το λόγο.

Θ. ΓΟΥΠΟΣ: Κυρίες και κύριοι, να ξεκινήσω πρώτα από τον κ. Πρόεδρο της ΔΟΕ. Ίσως δεν κατάλαβε ο κ. Πρόεδρος, εμείς μιλήσαμε καταρχήν για τις Διευθύνσεις Εκπαίδευσης, για τις 58 Διευθύνσεις Εκπαίδευσης, εμείς προτείνουμε να γίνει ένα Τμήμα, όπου κύριο στόχο θα έχει να βοηθάει στη λειτουργία των ολοήμερων τμημάτων.

Αυτή τη στιγμή οι Διευθύνσεις Εκπαίδευσης χειρίζονται έναν τόσο μεγάλο όγκο δουλειάς, που πραγματικά προτείνουμε τη δημιουργία ενός τμήματος αντίστοιχου του Υπευθύνου εκπαιδευτικών θεμάτων, του Προϊσταμένου εκπαιδευτικών θεμάτων, ο οποίος χειρίζεται εκπαιδευτικά θέματα, να χειρίζεται δηλαδή θέματα τέτοια. Αρκεί να φανταστούμε σήμερα ότι κάθε Διεύθυνση Εκπαίδευσης έχει τουλάχιστον να λύσει ή να διεκπεραιώσει περίπου από 500 έως 1.000 συμβάσεις κ.ο.κ.

Βεβαίως, στο νέο τύπο ολοήμερου, εμείς προτείνουμε την κατάργηση των ωρομισθίων εκπαιδευτικών ειδικοτήτων με τη θεσμοθέτηση οργανικών θέσεων δασκάλων και εκπαιδευτικών ειδικοτήτων. Νομίζω το αναφέραμε αυτό στην πρότασή μας. Αλλά αυτή τη στιγμή πραγματικά οι Διευθύνσεις Εκπαίδευσης, από την εμπειρία μας, αυτή που έχουμε αποδελτιώσει, χειρίζονται μεγάλο όγκο δουλειάς.

Όσον αφορά για τους ωρομισθίους. Το ανέφερα νομίζω στην εισήγησή μου ότι στους 6.000 δε συμπεριλαμβάνονται οι εκπαιδευτικοί της Ολυμπιακής Παιδείας, οι οποίοι είναι αναπληρωτές.

Δ. ΜΠΡΑΤΗΣ: Τους δασκάλους;

Θ. ΓΟΥΠΟΣ: Θα σας πω για τους δασκάλους. Μιλήσατε για τα τμήματα και τα υποτμήματα.

Κύριε Πρόεδρε, ειλικρινά, όσο έχω την ευθύνη της Διεύθυνσης Σπουδών, χειρίζομαι και δίνω στη δημοσιότητα τα στοιχεία, γιατί πραγματικά πιστεύω ότι και η Ομοσπονδία μας, αλλά και όλοι μας, πρέπει να έχουμε μια σαφή και ξεκάθαρη θέση. Ούτε απαξιώνω θεσμούς, ούτε ισοπεδώνω καταστάσεις. Εγώ χαίρομαι πάρα πολύ που αυτή τη στιγμή επιχείρησα και προσπάθησα να δώσω την ακριβή αποτίμηση του ολοήμερου σχολείου, όπως αυτή καταγράφεται σήμερα.

Αυτή τη στιγμή ξέρω ότι έχουμε 140.610 μαθητές, φαίνεται λοιπόν, κύριε Πρόεδρε, να σταθεροποιείται ο πληθυσμός που παρακολουθεί το ολοήμερο μεταξύ 140.000 και 150.000 και αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για μας, δεδομένου ότι το ολοήμερο σχολείο έχει τρία ή τέσσερα χρόνια εφαρμογής - κύριε Πρόεδρε, δε μιλάω για τα σχολεία διευρυμένου ωραρίου. Ένα είναι αυτό.

Δ. ΜΠΡΑΤΗΣ: Ποια διευρυμένου ωραρίου;

Θ. ΓΟΥΠΟΣ: Θα σας πω. Από το 1997 έως το 2002 λειτούργησαν τμήματα διευρυμένου ωραρίου. Το ολοήμερο, όπως αυτό αποτυπώνεται σήμερα, λειτουργεί με τη μορφή του από το σχολικό έτος 2001-02, ή 2002-03, αν θυμάμαι καλά.

Δ. ΜΠΡΑΤΗΣ: Κι εγώ στα στοιχεία αναφέρθηκα από το 2002.

Θ. ΓΟΥΠΟΣ: Νομίζω ότι ο καθένας μας έχει τις απαντήσεις του, νομίζω ότι ως χώρος πάντα διακρινόμαστε για το ήθος και την αξιοπρέπειά μας.

Μιλήσαμε πριν για τα λειτουργούντα τμήματα. Προφανώς, κύριε Πρόεδρε, μιλάτε και για υποτμήματα. Θυμάστε πολύ χαρακτηριστικά ότι όποιος έχει δουλέψει στα ολοήμερα σχολεία, από τη θέση του διοικητικού στελέχους, αλλά και του Σχολικού Συμβούλου, δημιουργούνταν τμήματα και υποτμήματα. Προφανώς μιλάτε για τα 8.000, τον αριθμό που αναφέρατε, για τη δημιουργία και υποτμημάτων.

Εμείς μιλούμε αυτή τη στιγμή για τη δημιουργία καθαρών τμημάτων· από πέρσι δημιουργούνται υποτμήματα μόνο για τη διδασκαλία της αγγλικής γλώσσας και πουθενά αλλού. Προφανώς λοιπόν, μιλάτε γι' αυτό τον αριθμό, ενδεχομένως, δεν το ξέρω πραγματικά, και με μεγάλη μου χαρά να δω τα στοιχεία.

Εμείς δημοσιεύσαμε τα στοιχεία και έχουμε τα στοιχεία ανά Διεύθυνση Εκπαίδευσης με πραγματικούς αριθμούς, όπως αυτά καταγράφονται σήμερα. Εάν κάποιος άλλος -ειλικρινά θέλω να το τονίσω αυτό- έχει στοιχεία για τη λειτουργία του ολοήμερου και για τα προηγούμενα χρόνια, παρακαλώ να τεθεί για δημόσιο διάλογο και προβληματισμό από όλους μας, ώστε να τα δούμε πραγματικά. Τουλάχιστον για τα δύο τελευταία χρόνια δώσαμε ακριβώς τα στοιχεία ανά Διεύθυνση Εκπαίδευσης και το συνολικό αριθμό.

Δ. ΜΠΡΑΤΗΣ: Μα από τη Διεύθυνση Σπουδών τα έχουμε.

Θ. ΓΟΥΠΟΣ: Με μεγάλη μου χαρά. Εγώ δεν τα έχω.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ολοκληρώστε, κύριε Γούπο, σας παρακαλώ.

Θ. ΓΟΥΠΟΣ: Να προχωρήσουμε λοιπόν. Για τους ωρομισθίους ανέφερα.

Κάποια συνάδελφος είπε για τη μείωση της αναλογίας μαθητών ανά δάσκαλο. Πραγματικά αυτή τη στιγμή είναι 1 προς 30. Ήδη η Διεύθυνσή μας έχει προχωρήσει στην έκδοση μιας Κοινής Υπουργικής Απόφασης για τη μείωση της αναλογίας μαθητών ανά δάσκαλο στο 1 προς 25, συμπεριλαμβανομένων και των Νηπιαγωγείων, και κάνει μια τομή άλλη στα ολιγοθέσια σχολεία.

Κάποια συνάδελφος ανέφερε για μια έρευνα, αν υπάρχουν συγκριτικά στοιχεία. Απ' ό,τι γνωρίζω, παρακολουθώ και καταγράφω όλες τις έρευνες που έρχονται για το ολοήμερο σχολείο, δεν έχει παρουσιαστεί μια ανάλογη έρευνα με συγκριτικά στοιχεία Πάντως φαίνεται πως οι μαθητές αυτοί, τουλάχιστον από αυτό το οποίο έχουμε εμείς αποκομίσει και αποδελτιώσει, έρχονται ευχαριστημένοι από τη λειτουργία του ολοήμερου.

Κάτι άλλο, για το αν τα παιδιά μας θα είναι έτοιμα για την επόμενη μέρα. Μα αυτό κυρίως, αγαπητοί συνάδελφοι, είναι το ζητούμενο. Εμείς θέλουμε τα παιδιά να ολοκληρώνουν την εργασία τους στο ολοήμερο σχολείο, τα πάντα στο ολοήμερο σχολείο, ώστε μόλις έρχονται στο σπίτι (και ας μην ξεχνούμε ότι οι γονείς σήμερα επιστρέφουν αργά το απόγευμα στο σπίτι), η έμφαση να δίνεται στην ποιότητα της σχέσης με τους γονείς και όχι στο «διάβασε ξανά, γράψε, φτιάξε». Είναι το μεγάλο ζητούμενο και οφείλουμε πραγματικά, είναι χρέος της εκπαιδευτικής κοινότητας και όλων μας, των στελεχών, των εκπαιδευτικών που δουλεύουν σε όλο το πρόγραμμα, να δουλέψουν.

Αναφέρθηκε κάτι από τον πρώτο ομιλητή για τους γονείς. Απ' ό,τι ξέρω, η έρευνα - νομίζω είναι του ΙΝΕ της ΓΣΕΕ, αλλά και από άλλους ανεξάρτητους ερευνητές - μιλάει για το σύνολο των γονέων.

Και να αναφέρω και κάτι, ειπώθηκε και στην αρχή νομίζω, διευκρινίστηκε από το Προεδρείο. Μιλάμε αυτή τη στιγμή για ένα πλαίσιο πρότασης και ως πλαίσιο πρότασης επιδέχεται τροποποιήσεις, βελτιώσεις, προτάσεις για την καλύτερη . Ένα πλαίσιο πρότασης και προς την Ομοσπονδία μας και προς τον εκπαιδευτικό κόσμο, ώστε να μπορεί να συζητηθεί σε ένα τέτοιο πλαίσιο, για να πάμε σε ένα νέου τύπου ολοήμερο. Ευχαριστώ πολύ.

Δ. ΜΠΡΑΤΗΣ: Στην επιτροπή συμμετέχετε εσείς;

Θ. ΓΟΥΠΟΣ: Α, μάλιστα. Εγώ, κύριε Πρόεδρε, δεν ξέρω καμία επιτροπή η οποία να λειτουργεί για το ολοήμερο. Εγώ πάντως, σας διαβεβαιώνω ότι αυτή τη στιγμή δεν είμαι.

Δ. ΜΠΡΑΤΗΣ: Η Υπουργός μας ενημέρωσε ότι υπάρχει.

Θ. ΓΟΥΠΟΣ: Ακούστε, θα σας πω κάτι. Η κα Υπουργός και οι Υφυπουργοί ζήτησαν μια πρόταση για το ολοήμερο σχολείο. Προσέχτε, μια ομάδα για το ολοήμερο σχολείο. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει καμιά τέτοια ομάδα. Νομίζω σας κάλυψα.

Δ. ΜΠΡΑΤΗΣ: Εμάς μας είπε ότι λειτουργεί.

Θ. ΓΟΥΠΟΣ: Απευθυνθείτε στην ίδια. Εγώ δεν είμαι εκπρόσωπος της κας Υπουργού.

Δ. ΜΠΡΑΤΗΣ:   Είστε όμως ο Δ/ντής Σπουδών Π.Ε που σας όρισε η Υπουργός Παιδείας.

ΑΡΧΗ ΣΕΛΙΔΑΣ

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε για τις διευκρινίσεις. Ο κ. Νεοκλέους θα ήθελε να δώσει μια απάντηση.

Ε. ΝΕΟΚΛΕΟΥΣ: Είχαν τεθεί δύο ερωτήματα, που αφορούσαν το θεσμό του ολοήμερου Νηπιαγωγείου στην Κύπρο. Το ένα ήταν για τον αριθμό των παιδιών. Είπα τι ισχύει για τους κανονισμούς, ότι είναι μέχρι 30 παιδιά. Ξέρουμε όλοι ότι ο αριθμός των παιδιών σε πολλά τμήματα είναι πολύ μικρότερος.

Εν πάση περιπτώσει, γίνονται σκέψεις -εξάλλου τώρα δοκιμάζουμε το ολοήμερο Νηπιαγωγείο, και μετά τη δομική και την επιστημονική έρευνα θα καταλήξουμε σε συγκεκριμένες εισηγήσεις- αυτό που έλεγα είναι ότι γίνονται σκέψεις για μείωση του αριθμού κατά ομάδα με τη δημιουργία ομάδων ενδιαφερόντων με σίγουρα λιγότερα παιδιά.

Τώρα, όσον αφορά το δεύτερο ερώτημα, αν κατάλαβα καλά τι κάνουμε το απόγευμα, μίλησα για εμπέδωση των πρωινών στόχων, για ενισχυτική διδασκαλία και για δημιουργική απασχόληση. Όλα αυτά θεωρούμε ότι είναι μάθηση και αγωγή. Ευχαριστώ.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Συναδέλφισσες και συνάδελφοι, προχωρούμε στις παρεμβάσεις. Να παρακαλέσουμε όμως, να είμαστε πάρα - πάρα πολύ σύντομοι, διότι έχουμε ξεπεράσει κατά πολύ το χρόνο μας. Να δούμε χέρια καταρχήν, για να καθορίσουμε και το χρόνο που θα δώσουμε. Φαίνεται ότι υπάρχουν αρκετές παρεμβάσεις, έτσι θα πρέπει να περιοριστούμε στα δύο λεπτά ο καθένας. Θα δώσω το λόγο πρώτα στον κ. Γρηγοράκη, που ζήτησε πρώτος το λόγο, μας το είχε δώσει γραπτώς από προηγουμένως.

ΑΡΧΗ ΣΕΛΙΔΑΣ

κ. ΓΡΗΓΟΡΑΚΗΣ: Θα ήθελα, σαν Γραμματέας εδώ του Συλλόγου του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου να μιλήσω για τα δύο πιλοτικά σχολεία της περιοχής.

Σήμερα τα δύο αυτά πιλοτικά φαίνεται να έχουν αφεθεί στην τύχη τους. Και θα είμαι συγκεκριμένος. Πριν ξεκινήσω όμως, θα ήθελα να πω ότι η κα Κουτσελίνη έθεσε σωστά το στόχο. Το πρόβλημα είναι το ωράριο και αυτό θα πρέπει να το δούμε.

Τα δύο πιλοτικά ολοήμερα, της Χερσονήσου και των Μαλλίων (που είναι 7 χιλιόμετρα περίπου από εδώ), έχασαν τα δύο τελευταία χρόνια τα 2/3 των μαθητών τους, οι οποίοι προτίμησαν να μετεγγραφούν σε συμβατικά σχολεία που ιδρύθηκαν στον ίδιο χώρο.

Αυτό τι σημαίνει; Σημαίνει ότι όλες οι αίθουσες είναι κατειλημμένες. Γιατί πρέπει να  τονίσω ότι η υλικοτεχνική υποδομή και στα δύο αυτά σχολεία είναι άρτια, γιατί τα νέα γνωστικά αντικείμενα, κάποια από αυτά, προϋποθέτουν κίνηση και δράση. Οι χώροι υπήρχαν. Σήμερα οι χώροι αυτοί έχουν καταργηθεί, έχουν γίνει αίθουσες διδασκαλίας για τα συμβατικά σχολεία. Και το πρόβλημα συνεχίζεται. Δηλαδή αυτή τη στιγμή που μιλάμε, δε γνωρίζουμε εάν του χρόνου θα υπάρχουν τα δύο πιλοτικά ολοήμερα, ή θα σταματήσουν λόγω έλλειψης μαθητών.

Οι γονείς εξαγριωμένοι εντόπισαν ότι τα παιδιά τους εξαντλούνται από το υπερφορτωμένο από τις εξωσχολικές δραστηριότητες πρόγραμμα, από την ελλιπή επίσης, προετοιμασία και από το πρόβλημα το σοβαρό της σίτισης.

Και θα πρέπει να τονίσουμε εδώ, ότι ο καθοριστικός παράγοντας για την αποδυνάμωση ήταν το ωράριο και οι τρομερές καθυστερήσεις που σημειώνονταν στις προσλήψεις εκπαιδευτικών. Φτάναμε στο Νοέμβριο και οι ειδικότητες δεν έφταναν. Να λέμε την αλήθεια.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Συνάδελφε, ολοκληρώστε σας παρακαλώ.

κ. ΓΡΗΓΟΡΑΚΗΣ: Αυτή τη στιγμή που μιλάμε, του χρόνου δύο πιλοτικά, πρότυπα, στολίδια, δε θα υπάρχουν. Σήμερα δεν υπάρχουν τάξεις. Η Χερσόνησος δεν έχει μία τάξη και τα Μάλλια δεν έχουν δύο τάξεις. Ευχαριστώ.

ΑΡΧΗ ΣΕΛΙΔΑΣ

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε. Η κα Δαγκωνάκη έχει το λόγο.

Α. ΔΑΓΚΩΝΑΚΗ: Κύριε Πρόεδρε, θα κάνω μία τοποθέτηση που αποτελεί απόσταγμα μιας ομάδας Νηπιαγωγών, η οποία είναι η ομάδα Νηπιαγωγών του Συλλόγου μας, αρκετές Νηπιαγωγοί, και θα ήθελα να είναι σε χρόνο ανάλογη με την ερώτηση που έκανε ο κ. Μπράτης. (Σαν παρένθεση αυτό στο προηγούμενο).

Με γνώση που έχει κατακτηθεί από την εμπειρία μας και την θεωρητική ενημέρωσή μας, χωρίς παραταξιακούς χρωματισμούς, με ειλικρινή και απροσπέλαστη από σκοπιμότητες προσπάθεια, ασχοληθήκαμε από τη γέννησή του με το θεσμό του ολοήμερου Νηπιαγωγείου. Μετά λοιπόν από ενδελεχείς συζητήσεις καταλήξαμε στα παρακάτω συμπεράσματα:

Σχετικά με το ρόλο του ολοήμερου Νηπιαγωγείου, που αφορά την κάλυψη κοινωνικών αναγκών:

  1. Αρκετοί γονείς επιθυμούν να παίρνουν τα παιδιά τους νωρίτερα από τις 3:45. Προτιμούν να τα παίρνουν στις 14:30-15:00, την ώρα δηλαδή που φεύγουν από τις εργασίες τους. Αναγκάζονται έτσι, να επιστρέφουν στα σπίτια τους και να ξαναγυρνούν στο Νηπιαγωγείο για να τα παραλάβουν.
  2. Αρκετοί γονείς, ως υπάλληλοι στον ιδιωτικό τομέα, γνωρίζουμε όλοι το πρόβλημα ελαστικοποίησης του ωραρίου, δε λύνουν το πρόβλημά τους που ουσιαστικά είναι η φύλαξη των παιδιών τους.
  3. Διακρίνουμε ότι στην πόλη οι ανάγκες των γονιών πιθανόν είναι μεγαλύτερες  από αυτές των γονιών  στα χωριά μας.
  4. Κοινή σε όλους μας διαπίστωση  αποτελεί και το γεγονός της διαφορετικής αντιμετώπισης των Νηπιαγωγών του ολοήμερου Νηπιαγωγείου και του ρόλου τους από τους γονείς. Νοιάζονται, όπως αναφέρθηκε από τις συναδέλφους, περισσότερο για το αν έφαγαν τα παιδιά τους από το πώς πέρασαν ή τι έμαθαν.
  5. Είναι κατανοητή σε όλους μας η πρόθεση, από τη μεριά της πολιτείας, με το άνοιγμα τα τελευταία χρόνια του ολοήμερου σε εργαζόμενους και μη γονείς, να επεκτείνει ένα θεσμό στο όνομα τάχα της κάλυψης των κοινωνικών αναγκών, που τελικά όμως, δε μας πείθει.

Αναρωτιόμαστε λοιπόν, για το ποιες κοινωνικές ανάγκες έρχεται να καλύψει το ολοήμερο Νηπιαγωγείο, εφόσον διαπιστώνουμε ότι ικανοποιεί ένα μέρος μονάχα των γονιών.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Παρακαλώ, ολοκληρώστε.

Α. ΔΑΓΚΩΝΑΚΗ: Αναρωτιόμαστε δε και για το ποιος είναι τελικά ο ρόλος του σχολείου, γιατί αν δεχθούμε ότι είναι παιδαγωγικός και κοινωνικός και δώσουμε έμφαση στην ικανοποίηση των εργαζομένων γονιών, δηλαδή ιδιαιτέρως στο δεύτερο ρόλο του, θα καταλήξουμε πολύ σύντομα σε ένα στην κυριολεξία ολοήμερο (από το πρωί ως το βράδυ) Νηπιαγωγείο.

Μόλις κάλυψα την ερώτηση του κ. Μπράτη. Συνεχίζω με την παρέμβαση.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Συγγνώμη, συγγνώμη.

Α. ΔΑΓΚΩΝΑΚΗ: Επιτέλους, πρέπει να ακουστούν και οι εκπαιδευτικοί εδώ μέσα, κύριοι, και όχι μόνο οι κύριοι εισηγητές από τα Υπουργεία και από οπουδήποτε αλλού έρχονται εδώ, κύριοι.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Εάν θέλετε να μείνουμε απόψε εδώ, μένουμε. Συναδέλφισσα, σας σεβόμαστε, αλλά σεβαστείτε κι εσείς το χρόνο.

Α. ΔΑΓΚΩΝΑΚΗ: Συνεχίζω. Αναρωτιόμαστε λοιπόν, ως Νηπιαγωγοί, που δίνουμε την ψυχή μας και δουλεύουμε στα ολοήμερα, κύριοι, τα συγκεκριμένα ολοήμερα, αλλά και ως γονείς, γιατί στο πλαίσιο των κοινωνικών αναγκών δε λαμβάνονται υπόψη, κύριοι, τα ίδια τα παιδιά. Η εμπειρία μας λέει ότι τα παιδιά, όσο κι αν περνούν καλά στο Νηπιαγωγείο, κουράζονται. Και η έλλειψη ξεκούρασης τα κάνει περισσότερο νευρικά και επιθετικά. Και εδώ μπαίνει η έρευνα που λέγαμε προηγουμένως.

Προτείνουμε:

  1. Τον επαναπροσδιορισμό του χρόνου παραμονής των νηπίων στα ολοήμερα Νηπιαγωγεία.
  2. Με διαδικασίες βάσης, η ΔΟΕ να ανοίξει ξανά το θέμα αυτό καλώντας τις Νηπιαγωγούς να καταθέσουν τις απόψεις τους.
  3. Να διασφαλιστεί το ωράριο των Νηπιαγωγών.
  4. Πολύ σημαντικό, να διασφαλιστεί το δικαίωμα των Νηπιαγωγών των ολοήμερων να απεργούν και να κάνουν χρήση των αδειών τους, χωρίς το φόβο του «κρεμάσματος» της συναδέλφου της άλλης βάρδιας η οποία επωμίζεται, λόγω έλλειψης αντικαταστάτριας, ολόκληρο το ωράριο.
  5. Και εν τέλει, να εγγράφονται, στα ολοήμερα, παιδιά μόνο εργαζομένων γονιών.

Σχετικά με το θέμα της υλικοτεχνικής υποδομής, που είναι τεράστιο:

Από την έναρξη λειτουργίας του θεσμού και ενώ μια από τις βασικές προϋποθέσεις για το χαρακτηρισμό ενός Νηπιαγωγείου σε ολοήμερο ήταν να πληροί την κτιριακή υποδομή, εν τούτοις η προϋπόθεση αυτή, συνάδελφοι, δεν ικανοποιήθηκε. Δεν σας λέω παραδείγματα από το Ηράκλειο.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Όχι, Αργυρώ, σας παρακαλώ.

Α. ΔΑΓΚΩΝΑΚΗ: Σήμερα, και μετά από δέκα χρόνια από την αρχή της λειτουργίας του ολοημέρου, τα Νηπιαγωγεία, που χαρακτηρίζονται ως ολοήμερα μετριούνται στα δάχτυλα ενός χεριού.

Είναι λυπηρό σε όλους εμάς, που εργαζόμαστε σε αυτά, να βιώνουμε καθημερινά το στρίμωγμα των παιδιών στις αίθουσες - κλουβιά, καθώς και την εναλλαγή των δραστηριοτήτων (φαγητό, δημιουργικές ενασχολήσεις νηπίων, χαλάρωση) στον ίδιο χώρο.

Και προτείνουμε:

  1. Να μη χαρακτηρίζεται κανένα Νηπιαγωγείο ως ολοήμερο, εάν δεν ικανοποιεί την κτιριακή υποδομή.
  2. Να υπάρχει η δυνατότητα η Διευθύντρια Νηπιαγωγός, η οποία γνωρίζει καλύτερα από όλους το χώρο, να αρνείται την μετατροπή του Νηπιαγωγείου της σε ολοήμερο.

Όσον αφορά τη χρηματοδότηση των ολοημέρων, διαπιστώνουμε το τεράστιο οικονομικό πρόβλημα, ακόμα και γι' αυτά τα Νηπιαγωγεία.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Σας παρακαλώ, ολοκληρώστε.

Α. ΔΑΓΚΩΝΑΚΗ: Αναγκάζονται οι συνάδελφοι να ζητούν την οικονομική βοήθεια των γονέων για την αγορά χαρτικών υγιεινής, για τη χρηματική ενίσχυση της καθαρίστριας, για την περιβόητη λίστα των απαραίτητων στην αρχή της χρονιάς υλικών κ.ο.κ.

            Προτείνουμε να δίδεται ένα σταθερό μηνιαίο χρηματικό ποσό στα ολοήμερα, ικανό να εξυπηρετήσει τις ανάγκες που προαναφέραμε και επίσης, το μόνιμο διορισμό καθαριστριών, όπως συμβαίνει στις υπόλοιπες Υπηρεσίες. Είναι παράλογο, συνάδελφοι, η υγεία των παιδιών μας να αντιμετωπίζεται πρόχειρα και οικονομίστικα. Επίσης, μπορούν, ως μόνιμο προσωπικό, να βοηθούν κατά τη διάρκεια του γεύματος των νηπίων, οπότε και παρατηρείται, σύμφωνα με την εμπειρία μας, μεγάλη αναστάτωση.

Σχετικά με τον αριθμό των παιδιών, ο αριθμός των παιδιών να μην ξεπερνά τα 15 παιδιά.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Συναδέλφισσα, συγγνώμη, αλλά πρέπει να διακόψουμε. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε με αυτό το ρυθμό. Πρέπει να σεβαστείτε και εσείς στο χρόνο τους υπολοίπους.

Α. ΔΑΓΚΩΝΑΚΗ: Έχω ακόμα δύο φράσεις, δεν έχω παραπάνω.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ολοκληρώστε παρακαλώ.

Α. ΔΑΓΚΩΝΑΚΗ: Συγγνώμη, αν νομίζετε ότι αυτές οι τοποθετήσεις δεν έχουν λόγο εδώ μέσα, τότε να φύγω αμέσως.

Λοιπόν. Ο αριθμός των παιδιών να μην ξεπερνάει τα 15 παιδιά ανά τμήμα. Θεωρούμε επίσης, και ιδιαίτερα μετά την δημοσίευση του νέου ΔΕΠΠΣ στο internet, ότι είναι απαραίτητη και η δεύτερη Νηπιαγωγός, εφόσον η εκπαιδευτική διαδικασία μετατοπίζεται από τον κύκλο στις ομάδες των παιδιών.

Σχετικά τώρα με το διορισμό. Πολλοί πιστεύουν ότι το ολοήμερο λύνει το πρόβλημα της αδιοριστίας. Δε διαφωνούμε, όμως εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι υπάρχουν κι άλλοι τρόποι επίλυσης του παραπάνω ζητήματος, όπως αναφέραμε προηγουμένως.

Και τι προτείνουμε: Διορισμό όλων των εκπαιδευτικών, κατάργηση του θεσμού του αναπληρωτή και του ωρομίσθιου και μεγαλύτερο αριθμό αποσπασμένων στα γραφεία για την κάλυψη των αναγκών που ήδη αναφέραμε.

Περιμένουμε τέλος, από την Ομοσπονδία μας και το ΙΠΕΜ-ΔΟΕ να ασχοληθεί ενδελεχώς με το ολοήμερο Νηπιαγωγείο, να διεξαγάγει έρευνες για τη μέχρι τώρα εφαρμογή του, για τη στάση των Νηπιαγωγών, αλλά και των γονέων απέναντι σε αυτό.

Κλείνοντας, ένα τραγούδι που ταιριάζουμε σε όλη αυτή την ιστορία του ολοήμερου είναι: «Τίποτα δεν έχει αλλάξει, τίποτα δεν είναι όπως παλιά. Γέλα, πουλί μου, γέλα, είναι η ζωή μια τρέλα».

ΑΡΧΗ ΣΕΛΙΔΑΣ

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε συναδέλφισσα για την ομιλία. Ο συνάδελφος από τη Χίο έχει το λόγο. Συνάδελφε, σας παρακαλώ θερμότατα να είστε πολύ-πολύ σύντομος.

Μ. ΣΚΟΥΦΑΛΟΣ: Το ήξερα ότι θα πληρώσω εγώ τη νύφη!

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Απλά προσπαθούμε να κάνουμε όσο καλύτερα τη δουλειά μας.

Μ. ΣΚΟΥΦΑΛΟΣ: Μιας και ακούστηκαν αρκετές μαντινάδες σ' αυτό το συνέδριο, να ξεκινήσω κι εγώ με μια που μου είχε πει συνάδελφος αρκετά χρόνια πριν: «Των μπροστινών πατήματα, των πισινών γεφύρια». Είναι ένα ερώτημα αν εμείς εδώ μέσα δημιουργούμε γεφύρια για τις επόμενες γενιές ή αγκάθια. Με τα όσα ακούστηκαν από ορισμένους ομιλητές και με τα όσα φαίνεται να υιοθετεί η ομοσπονδία πολύ φοβάμαι ότι συμβαίνει το δεύτερο.

Θα ξεκινήσω τη σύντομη τοποθέτησή μου με ένα παράδειγμα απλής εκπαιδευτικής πραγματικότητας που σηματοδοτεί κατά τη γνώμη μου το ενδιαφέρον της πολιτείας και των μέχρι σήμερα κυβερνήσεων για το λεγόμενο ολοήμερο σχολείο, αλλά και τις εγγενείς αδυναμίες αυτού του θεσμού με πήλινα πόδια.

Όντας αναπληρωτής διευθυντής του 11ου δημοτικού σχολείου Χίου, για δεύτερη χρονιά φέτος, έκλεισα το ταμείο με λογιστικό έλλειμμα  της τάξης των 298 ευρώ, που αφορά στο εξής γεγονός. Δεν αποδόθηκαν τα  επιμερισμένα χρήματα  του πετρελαίου για το ολοήμερο τμήμα με απόλυτη ευθύνη του ΥΠΕΠΘ. Πέρσι αρχές του Μάρτη είχαν δοθεί, φέτος μέχρι αυτή την ώρα που μιλάμε «φωνή βοώντος εν τη ερήμω» , για τα δημοτικά σχολεία μιας και για τα νηπιαγωγεία πρόσφατα δόθηκαν. Απτό λοιπόν παράδειγμα βιωματικής μάθησης για το πού βαίνουν τα εκπαιδευτικά δρώμενα στη χώρα μας.

Αυτή η κατάσταση, που δεν αφορά μόνο τη Χίο, δείχνει  τη μέγιστη αντινομία λόγων και έργων των κυβερνήσεων όχι μόνο της σημερινής αλλά και των προηγούμενων. Δείχνει ανεστραμμένη την πυραμίδα αφού για άλλη μια φορά συζητούν για τα ιδεώδη-που θέλει μεγάλη συζήτηση για το ποια είναι αυτά- και δεν έχουν εξασφαλίσει τα στοιχειώδη.

Αυτή η μεγάλη αντίφαση όμως δεν αφήνει αλώβητους και τους εκπαιδευτικούς και την Ομοσπονδία μας, μιας και με σύμπραξη των ηγετικών συνδικαλιστικών δυνάμεων του κλάδου έχει συντελεστεί εδώ και αρκετά χρόνια η αντιστροφή των  εκπαιδευτικών αιτημάτων, που σε τελική ανάλυση έχουν και ιστορικά χαρακτηριστικά που άπτονται στο δυσοίωνο μέλλον της λαϊκής παιδείας και εκπαίδευσης. Αυτή η αντιστροφή, θυμίζει την κριτική του Μαρξ προς τον Έγελο που τον καυτηρίαζε γιατί είχε στήσει όπως έγραφε τη διαλεκτική με το κεφάλι κάτω και με τα πόδια πάνω, καθοριστικό σημείο για την αυτοαναίρεση της Εγελιανής φιλοσοφίας.

Για να εξηγούμαστε. Η αστική τάξη σε παγκόσμιο επίπεδο-όπου τουλάχιστον βρίσκεται στην εξουσία και δυστυχώς βρίσκεται στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη - αυτόνομα είτε μέσα από ενώσεις στις οποίες μετέχει όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, διά μέσου των κυβερνήσεών της έχει λυμένο το τι σχολείο θέλει, ποια εκπαίδευση και γενικότερα παιδεία θέλει να παρέχει στην εργατική τάξη και στα υπόλοιπα εργαζόμενα στρώματα του λαού. Ο Ένγελς αναφέρει σχετικά « Εάν η αστική τάξη φροντίζει για την ύπαρξη των εργατών τόσο, όσο της είναι απαραίτητο, τότε δεν θα πρέπει να εκπλησσόμεθα, εάν τους εκπαιδεύει μόνο σε τέτοιο βαθμό που να ανταποκρίνεται στα συμφέροντά της».1

Αυτά  τα συμφέροντα σήμερα επιβάλλουν το σχολείο της αγοράς, της ευελιξίας, της απασχολησιμότητας, των  σοφών - ηλίθιων που θα διαχειρίζονται τις δικές τους πρωτότυπες πληροφορίες-φύγαμε φαίνεται από το «άγραφο χαρτί η ψυχή του παιδιού» και πήγαμε στο «ολόγιομο χαρτί» - το σχολείο που θα προετοιμάζει τους αυριανούς προλετάριους των νέων εργασιακών σχέσεων με καταρρακωμένο το οχτάωρο, με ελλιπή έως ανύπαρκτα ασφαλιστικά δικαιώματα, με μισθούς πείνας, τους νέους ανθρώπους που θα μάχονται αγόγγυστα να διαδώσουν τα ιδανικά της  ιμπεριαλιστικής ειρήνης στο Αφγανιστάν, στο Ιράκ, στο Ιράν, και όπου αλλού προστάξουν οι σημερινοί πάτρωνες των λαών.

Θέλουν να δημιουργήσουν ανθρώπους γρανάζια της καλοδουλεμένης μηχανής τους που θα αυγατίζει τα κέρδη τους. Αυτό είναι το δικό τους project (σχέδιο Εργασίας). Άλλωστε εδώ και  αρκετό καιρό έχουν αποσαφηνίσει τους στόχους τους μέσα από τα κείμενά τους. Ο ΟΟΣΑ  τεκμηριώνοντας τη διά βίου εκπαίδευση αναφέρει: «Βασίζεται στην ιδέα ότι η προετοιμασία στην ενεργό ζωή δεν μπορεί πια να αντιμετωπίζεται ως οριστική και ότι οι εργαζόμενοι οφείλουν να ακολουθούν μια συνεχή κατάρτιση στη διάρκεια της επαγγελματικής τους ζωής για να μπορέσουν να παραμείνουν παραγωγικοί και απασχολήσιμοι.»

Και έρχεται το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Λισσαβόνας το Μάρτη του 2000 να συμπληρώσει: « να γίνει η οικονομία της γνώσης η πιο ανταγωνιστική  και η πιο δυναμική του κόσμου, ικανή μιας διαρκούς οικονομικής ανάπτυξης.»

Σε πρόσφατο ταξίδι στη Φιλανδία , στην περιοχή Γιουανκόσκι, μια από τις αρχές λειτουργίας των σχολείων ήταν η αρχή των οικονομικών κριτηρίων.

Αυτά είναι τα πλαίσια μέσα στα οποία λειτουργεί και ο θεσμός του ονομαζόμενου ολοήμερου σχολείου, που αν  αύριο αποφασίσουν να δουλεύουμε και τη νύκτα πιθανόν να το ονομάσουν και «ολονύκτιο». Κι όμως εξακολουθούν κάποιοι να βερμπαλίζουν για το ευτυχισμένο παιδί, για το δημιουργικό παιδί, μέσα σε μια άδικη κοινωνία της ανασφάλειας και του άγχους.

Είναι όμως δεδομένο ότι αυτοί οι θεσμοί που αντιγράφει η αστική τάξη στη χώρα μας, γιατί ακουμπούν και στις δικές της ανάγκες αναπαραγωγής των κερδών της, έχει έντονα τα χαρακτηριστικά της ανισόμετρης ανάπτυξης του καπιταλισμού. Γι αυτό κι από τους Φιλανδούς, δεν αντιγράφουν τις δαπάνες για την εκπαίδευση τόσο τις κρατικές όσο και της τοπικής αυτοδιοίκησης που είναι πενταπλάσιες από τις δικές μας, δεν αντιγράφουν τα πάμπολλα εφόδια εκπαιδευτικά και παιδαγωγικά, δεν αντιγράφουν τους μισθούς, αλλά θέλουν να αντιγράψουν τις εργασιακές σχέσεις, την αποκέντρωση που σημαίνει ξεχαρβάλωμα της όποιας έχει μείνει ενιαίας εκπαίδευσης στη χώρα μας, αντιγράφουν τη διαφοροποίηση των προγραμμάτων και της παρεχόμενης γνώσης.

Το ολοήμερο στην αρχή στήθηκε σε πειραματική μορφή με τα γνωστά 28 ολοήμερα πανελλαδικά. Μόλις είδαν ότι είναι πολυδάπανα, ονόμασαν τα διευρυμένου ωραρίου ολοήμερα, ίδρυσαν και άλλα τόσα με χρηματοδότηση της ΕΕ και τελικά σύστησαν ένα θεσμό που θα καταντήσει όπως το «Βοήθεια στο σπίτι». Η ύπαρξή του να εξαρτάται από τις ξένες χρηματοδοτήσεις. Αλλά και ως θεσμός δε λειτουργεί προσθετικά στην παραγόμενη εκπαίδευση, αλλά επιλεκτικά ακόμα και αν ως υπόθεση εργασίας αποδεχθούμε την παιδαγωγική και διδακτική του αρτιότητα. Πρόκειται για ένα άλλο σχολείο μέσα στο υπάρχον σχολείο, πρόκειται για προνόμια -αν μπορούμε να μιλήσουμε για τέτοια- που απολαμβάνουν μόνο τα παιδιά που πάνε στο ολοήμερο τμήμα. Το 90% της χρήσης της αίθουσας υπολογιστών του σχολείου μου αφορά στη χρήση του από το ολοήμερο τμήμα γιατί υπάρχει ο αντίστοιχος εκπαιδευτικός που τους διδάσκει. Η συντριπτική πλειοψηφία των υπόλοιπων μαθητών δεν έχει αυτή τη δυνατότητα, πάλι με την υπόθεση εργασίας ότι είναι ορθό τα παιδιά μας από μικρά να εθίζονται στην εικονική πραγματικότητα του υπολογιστή και του διαδικτύου.

Το ίδιο ισχύει όταν κάνουν χορό ή κάποιο εικαστικό μάθημα από εξειδικευμένο εκπαιδευτικό. Αυτά βέβαια αν υπάρχουν αντίστοιχοι εκπαιδευτικοί, μιας και ως ωρομίσθιοι άγονται και φέρονται από χρονιά σε χρονιά, παίρνοντας μαζί τους και το υποτιθέμενο προνόμιο που πρόσφεραν στους μαθητές τους. Τα παιδιά ούτε προετοιμάζονται για την επαύριον γιατί ο χρόνος δε φτάνει ούτε στην ουσία διδάσκονται κάτι νέο, αφού τα περισσότερα μαθήματα τα κάνουν και το πρωί με κύριο χαρακτηριστικό τελικά, την ανία. Η πραγματική του προσφορά αφορά στο γεγονός της φύλαξης γι αυτό και μόνο η πλειοψηφία των εργαζόμενων γονέων ενδιαφέρεται γι αυτό και  επιζητά να τα παίρνει νωρίτερα, γεγονός που αποδεικνύει την ήσσονα σημασία που δίνουν στα υπόλοιπα. Οι έρευνες που αναφέρθηκαν αφορούν στους γονείς που ήδη πηγαίνουν τα παιδιά τους στο ολοήμερο τμήμα και είναι εύλογο να δηλώνουν ικανοποίηση, αφού τους βοηθά με βάση το δικό τους εργασιακό ωράριο. Το λεγόμενο λοιπόν ολοήμερο αποτελεί το σχολείο που απαντά στις ανάγκες του καπιταλιστικού συστήματος, στις αναδιαρθρώσεις και αλλαγές που αυτό έχει ανάγκη προκειμένου να συνεχίσει την κερδοφορία του.

Το πρόβλημα όμως τελικά δεν αφορά την αστική τάξη που γνωρίζει πολύ καλά τι θέλει. Αφορά το εκπαιδευτικό κίνημα και τους φορείς του, το μαζικό εργατικό  κίνημα γενικότερα που από τη στιγμή που κυριαρχείται από τις ρεφορμιστικές δυνάμεις, γίνεται συμμέτοχο στο πισωγύρισμα. Βάζει και τη δική του βούλα στις αντιδραστικές εξελίξεις. Παράδειγμα στο συνέδριο της Χίου για την αξιολόγηση ο κύριος Μπουζάκης σε μια αποστροφή του λόγου του είχε πει, «αν δεν κάνετε εσείς την αξιολόγηση, θα την κάνει η αγορά». Περάσαμε λοιπόν από την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου, στην αξιολόγηση του εκπαιδευτικού με τα γνωστά αποτελέσματα που βιώνουμε και θα βιώσουμε γιατί πίσω είναι ακόμα τα χειρότερα.

Γιατί σήμερα να συζητάμε για το λεγόμενο ολοήμερο σχολείο και να μη συζητάμε για το ενιαίο δωδεκάχρονο δημόσιο και δωρεάν υποχρεωτικό σχολείο, ως η επόμενη βαθμίδα της δίχρονης υποχρεωτικής προσχολικής αγωγής. Αποτελεί μια επιστημονική πρόκληση για την ομοσπονδία να ανοίξει αυτό το θέμα, φέρνοντας όποιο επιστημονικό «απαράτ» εκείνη νομίζει, αλλά ακούγοντας και τον επιστημονικό αντίλογο. Δεν είναι δυνατόν αυτά τα ζητήματα να αντιμετωπίζονται με τη λογική πλειοψηφιών και μειοψηφιών αφού μιλάμε για επιστημονικά συνέδρια και όχι συνδικαλιστικά.

Σήμερα όσο ποτέ άλλοτε είναι αναγκαίο η εκπαίδευση να δημιουργεί ολόπλευρα αναπτυγμένες προσωπικότητες, με γενική αντίληψη της οικονομίας και της κοινωνίας. Ανθρώπους με γενική φιλοσοφική θεώρηση της ζωής και των συστημάτων ή υποσυστημάτων της. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνον όταν πρυτανεύει ως κατεύθυνση η βασική γενική παιδεία και όχι η καταρτισιμότητα, η ευελιξία οι σκόρπιες θεματικές γνώσεις και όλος αυτός ο βιασμένος αχταρμάς των ολιστικών μοντέλων που ενώ επικαλούνται τη διαλεκτική τη βιάζουν ασύστολα.

Γιατί για πλήθος παιδιών να τερματίζεται η  γενική εκπαίδευση στα 15 χρόνια, στη μέση δηλαδή του μεταβατικού σταδίου της εφηβείας;  Γιατί ο νέος των 15 ετών να θεωρείται ώριμος για  να επιλέξει επάγγελμα, αντί να παραμένει στο σχολείο μέχρι τα 18 του χρόνια;. Γιατί το σημερινό λύκειο να είναι το φροντιστήριο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση;

Στα παραπάνω η αστική τάξη στη χώρα μας απαντά με το βαθιά ταξικό και επιλεκτικό σχολείο. Τα ιστορικά ζητούμενα όμως απαιτούν ένα σχολείο με ενιαία δομή, ενιαίο πρόγραμμα, ενιαία διοίκηση και λειτουργία, ένα σχολείο χωρίς επικαθήμενους κλάδους και τύπους σχολείων και ενιαίο επίπεδο υλικοτεχνικής υποδομής, στελεχωμένο με εκπαιδευτικούς που θα  προέρχονται από ενιαίες παιδαγωγικές σχολές. Βασικοί του άξονες θα είναι η δημόσιος, δωρεάν και υποχρεωτικός  χαρακτήρας του  μέχρι τα 18 χρόνια των νέων μας και μετά να ακολουθεί η επαγγελματική εκπαίδευση ή η εισαγωγή στα πανεπιστήμια.

Τα επιτεύγματα του σοσιαλισμού, οι πρωτιές του στη διαστημική και στις άλλες επιστήμες από ένα τέτοιο σχολείο προήλθαν και τώρα που η δρυς έπεσε από το αντίστοιχο αστικό σχολείο που οικοδομούν εισπράττουν και τα επίχειρα με το να έχουν τεθεί στο περιθώριο μέσα στον ιμπεριαλιστικό ανταγωνισμό. Τέτοια «ολοκληρωτικά» καθεστώτα όπως της ΕΣΣΔ, για να θυμηθώ αυτά που είπε ο πρόεδρος της ΑΔΕΔΥ κ. Παπασπύρου χθες, κατόρθωσαν δια της εκπαίδευσης να φθάσουν πρώτα στο φεγγάρι ή να δημιουργήσουν Η/Υ όπως του Γκλουσκόφ που μπροστά του οι αντίστοιχοι των Αμερικανών φάνταζαν κομπιουτεράκια τσέπης.

Αποτελεί  λοιπόν κατά τη γνώμη μου πρόκληση για όλους μας, ανεξάρτητα με το αν συμφωνούμε σε μια τέτοια προοπτική, να ανοίξει διάπλατα το θέμα του 12χρονου λαϊκού σχολείου, να πάψουμε επιτέλους να συζητάμε στο έδαφος που ετοιμάζει για μας η αστική τάξη με τις κυβερνήσεις της γιατί όπως λέει ο Μαγιακόφσκι τη χαρά από το μέλλον την αρπάζουμε.  

(ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 

  1. Ντ. Κιριένκο: Η κρίση της σχολικής εκπαίδευσης στην ΕΣΣΔ, ΚΟΜΕΠ 4/2004 σελ.157.
  2. Παπαδόπουλου, Κallen, Kogan, Κριτική Επισκόπηση του Ελληνικού Εκπαιδευτικού Συστήματος από τον ΟΟΣΑ, από τις Δραστηριότητες της αποστολής των τριών ξένων εμπειρογνωμόνων στην Ελλάδα τον Φεβρουάριο 1995, κατά τη Διαδικασία της αξιολόγησης του εκπαιδευτικού ελληνικού συστήματος από τον ΟΟΣΑ.
  3. Έκθεση της Κομισιόν, Βρυξέλλες 31/1.2001).

Ντ. Κιριένκο: Η κρίση της σχολικής εκπαίδευσης στην ΕΣΣΔ, ΚΟΜΕΠ 4/2004 σελ.157. Πίσω στο άρθρο

ΑΡΧΗ ΣΕΛΙΔΑΣ

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε. Ο κ. Πυργιωτάκης έχει το λόγο.

Γ. ΠΥΡΓΙΩΤΑΚΗΣ: Κύριοι συνάδελφοι, όπως αντιλαμβάνεστε, θα είχα με το δίκιο μου να πω πάρα πολλά -και έχω να πω πάρα πολλά- αλλά όχι τώρα, σε μια άλλη ευκαιρία.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Όσο πιο σύντομα, κύριε Πυργιωτάκη.

Γ. ΠΥΡΓΙΩΤΑΚΗΣ: Δύο παρατηρήσεις. Μία γενική και μία αναφορά στον κ. Γούπο.

Πρώτη παρατήρηση. Το ολοήμερο σχολείο έγινε για να αλλάξει τα δεδομένα των μαθητών και των γονέων. Μέχρι στιγμής έχει αλλάξει τα δεδομένα των δασκάλων, του κλάδου. Η ανεργία μηδενίστηκε, στα Παιδαγωγικά Τμήματα παίρνουμε τους κορυφαίους μαθητές του Λυκείου, στα αμφιθέατρα καταλαβαίνει κανείς την αλλαγή και χιλιάδες πτυχιούχοι άλλων Σχολών συνωστίζονται κάθε χρόνο να δοκιμάσουν την τύχη τους, μέσα από ένα σκληρό ανταγωνισμό, για να γίνουν φοιτητές των Παιδαγωγικών Τμημάτων και να πάρουν το πτυχίο του δασκάλου, γιατί αυτό τους εξασφαλίζει εργασία.

Με αυτά τα δεδομένα λοιπόν εμείς οι δάσκαλοι, νομίζω ότι έχουμε χρέος να σκύψουμε με πολλή ευλάβεια και όχι με συνθήματα πάνω στα δεδομένα του σημερινού ολοήμερου σχολείου και να δούμε πώς θα αλλάξουμε την τύχη των γονέων και των μαθητών, προς τους οποίους απευθύνεται και το ολοήμερο σχολείο.

Θα ήθελα να πω για τον κ. Γούπο, αν κατάλαβα καλά την εισήγησή του, η πρόταση που κάνει έχει ως βάση της το πιλοτικό ολοήμερο σχολείο, αυτά τα πρώτα 30 που ιδρύσαμε εμείς. Ήταν 30 τα σχολεία, σε 28 κτίρια στεγάζονταν και έτσι γίνεται, όπως θέλετε πάρτε το.

Μακάρι την πρότασή σας, κύριε Γούπο, με την ομάδα σας -ή την προσωπική σας, δεν το ξέρω- να την ασπαστεί και η Υπουργός Παιδείας, εγώ το εύχομαι. Γιατί τέτοιες προτάσεις έχω κάνει κι εγώ πάρα πολλές. Και γι' αυτό μίλησα εχθές για έλλειψη ισχυρής πολιτικής βούλησης, ξέρετε, αυτά που είπα, ταλαντεύσεις, οπισθοχωρήσεις, λοξοδρομήσεις κλπ.

Θα ήθελα να σας παρακαλέσω να ξαναδείτε δύο σημεία από την πρότασή σας. Το ένα σημείο είναι αυτό που ορίζετε τις 4 ζώνες, που κάπως έτσι τις είχαμε κι εμείς και να δείτε τη διάκριση της ακαδημαϊκής ζώνης από τις άλλες. Η άποψή μου είναι ότι, όταν γίνει μία τέτοια διάκριση, αρχίζει αμέσως και λειτουργεί άλλου είδους διάκριση, για το σοβαρό κομμάτι του σχολείου και για το σχολείο του «τραλαλά».

Δεύτερη παρατήρηση. Δεν ξέρω αν θα βοηθήσει το τμήμα ολοήμερου που θα φτιάξετε στη Διεύθυνση. Είναι αυτό που είπα χθες, ότι το σχολείο -και εννοώ όλο το συγκρότημα της εκπαίδευσης- δεν αλλάζει αλλάζοντας μόνο το σχολείο. Πρέπει να διασυνδεθεί και με άλλα συστήματα της κοινωνίας.

Εγώ θα παρακαλούσα να δείτε τον τρόπο εμπλοκής των Δήμων. Αυτή τη στιγμή τα ολοήμερα χρειάζονται πάρα πολύ μη διδακτικό προσωπικό, από τραπεζοκόμους, μέχρι, μέχρι, μέχρι. Λοιπόν, εάν υπάρξει μία συνεργασία με τους Δήμους και οι Δήμοι εξασφαλίσουν αυτό το μη διδακτικό προσωπικό και εξασφαλίσουν επίσης, με έναν τρόπο, χώρο σίτισης κλπ., τότε ήδη αρχίζουμε να δημιουργούμε καλές υποθήκες για το μέλλον.

Εύχομαι να πάει καλά η πρότασή σας, αλλά έμαθα -πώς το λέει ο Καζαντζάκης- «δεν ελπίζω τίποτα, είμαι ελεύθερος». Λέω ό,τι θέλω.

ΑΡΧΗ ΣΕΛΙΔΑΣ

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ο κ. Πιττάκαρας έχει το λόγο.

Α. ΠΙΤΤΑΚΑΡΑΣ: Ανδρέας Πιττάκαρας, μέλος του Δ.Σ. της ΠΟΕΔ.

Πραγματικά, με εκπλήττουν αυτοί που αντιτίθενται σε αυτό το θεσμό. Βέβαια, αντιτίθενται γιατί βλέπουν τι γίνεται σήμερα. Όπως αναφέρθηκε και χθες, πρέπει να βάζουμε οράματα.

Και δεν πρέπει να αγνοούμε τις έρευνες, γιατί κάποια συνάδελφος, η κα Κουτσελίνη, μίλησε ότι το 16:00 η ώρα είναι αυθαίρετο,. Το 16:00 χρειάζεται, γιατί αν πάμε στο 15:00, συνάδελφοι, πέστε μου, όταν υπάρχει μία περίοδος φαγητού, θα αφήνουμε στα παιδιά τέσσερις περιόδους ωφέλιμου εκπαιδευτικού χρόνου στο σχολείο; Τι θα κάνουμε αυτές τις τέσσερις; Τι θα τους προσφέρουμε δηλαδή; Δεν είναι αυτό το ολοήμερο που οραματιζόμαστε.

Μέχρι τις 16:00 σημαίνει, στην Κύπρο τουλάχιστον, 12 επιπλέον περίοδοι, οι οποίες έχουμε συμφωνήσει να είναι 4 περίοδοι Ευέλικτης Ζώνης, 4 περίοδοι δημιουργικές, χαρούμενες δραστηριότητες, 2 περίοδοι ηλεκτρονικοί υπολογιστές και 2 περίοδοι αγγλικά.

Δε βλέπω επίσης, την κα Κουτσελίνη. Έχει αναφέρει ότι είναι δύσκολη η παραμονή.

Μ. ΚΟΥΤΣΕΛΙΝΗ: Εδώ είμαι.

Α. ΠΙΤΤΑΚΑΡΑΣ: Ναι, κα Κουτσελίνη. Έχω ζήσει και σα δάσκαλος πολλά χρόνια ολοήμερο μέχρι τις 7:00, κα Κουτσελίνη. Και εδώ εμείς σήμερα κάναμε και συνέδρια ολοήμερα. Εάν σήμερα υπάρχουν κατάλληλοι ομιλητές, θέματα ενδιαφέροντος, είμαστε ικανοί να μείνουμε, όπως μείναμε χθες και μέχρι τις 3:00.

Δεν είναι θέμα χρόνου λοιπόν και εξ αυτού να εφευρίσκουμε ότι είναι κουραστικό για τα παιδιά. Εκτός αν δεν ξέρουμε τι σχολείο οραματιζόμαστε. Ένα σχολείο χαράς και δημιουργίας, όχι ένα σχολείο για να προσθέσουμε μαθήματα. Δε θέλουμε μαθήματα.

Μ. ΚΟΥΤΣΕΛΙΝΗ: Ωραία, συμφωνείτε μαζί μου.

Α. ΠΙΤΤΑΚΑΡΑΣ: Όχι, διαφωνώ.

Μ. ΚΟΥΤΣΕΛΙΝΗ: (Μιλάει χωρίς μικρόφωνο) Γιατί; Εγώ αυτό είπα.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Όχι διαλογική συζήτηση σας παρακαλώ.

Α. ΠΙΤΤΑΚΑΡΑΣ: Ναι, κα Κουτσελίνη, αλλά βάλατε μία περίοδο. Γιατί μας αναφέρατε βέβαια την Αμερική, που είναι μέχρι τις 15:00. Τώρα, μέχρι τις 15:30 εργάζεται το πλήθος των εργαζομένων τεχνιτών, αν το γνωρίζετε, στην Κύπρο. Αυτούς τους ανθρώπους οφείλουμε να τους εξυπηρετήσουμε μέχρι τις 16:00.

Δεν ξέρω βέβαια το 15:00, που μας αναφέρατε για Αμερική και Γερμανία, αν εκεί είναι υγιείς οι κοινωνίες που έχουν σχηματιστεί και αν έχουμε υγιή παιδιά. Εμείς θέλουμε ένα σχολείο που να καλλιεργεί -αυτό το ολοήμερο- και το νου και την καρδιά των παιδιών, με δραστηριότητες χαρούμενες. Και έχω δει τέτοια σχολεία, στα οποία έρχονται οι γονείς να τα παραλάβουν και δε φεύγουν.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Φίλε Ανδρέα, ολοκληρώστε, σας παρακαλώ.

Α. ΠΙΤΤΑΚΑΡΑΣ: Επομένως, συνάδελφοι, για να πετύχει ένα ολοήμερο σχολείο πρέπει να είναι ένα ενιαίο πρόγραμμα, ενιαίο προσωπικό, ενιαίο σχολείο, να υπάρχει αυτονομία -το υποστήριξε η κα Κουτσελίνη- να υπάρχει εμπλοκή των γονιών, κάτι που δεν αναφέρθηκε, εμπλοκή της τοπικής κοινωνίας, γιατί τίποτε δεν μπορούμε να πετύχουμε χωρίς τους γονείς στα σχολεία, ένα ευέλικτο πρόγραμμα και ένα -προπαντός- ανθρώπινο, δημιουργικό σχολείο. Ευχαριστώ πολύ.

ΑΡΧΗ ΣΕΛΙΔΑΣ

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Έχεις το λόγο, συναδέλφισσα.

Σ. ΧΑΤΖΗΣΤΑΥΡΟΥ: Καλημέρα σας. Σεραφία Χατζησταύρου, από Κύπρο.

Εγώ θα έλεγα ότι το 4:00 η ώρα -μια που μιλάμε για τις ώρες- είναι λίγο, αφού αρκετοί στην Κύπρο στον ιδιωτικό τομέα σχολάνε γύρω στις 7:00 με 8:00. Άρα, για να τους εξυπηρετήσουμε, πρέπει να είμαστε μέχρι τις 8:00.

Δεύτερον. Έχω 17 χρόνια υπηρεσίας και ακούγοντας τώρα για το ολοήμερο σχολείο χαράς και δημιουργίας, διερωτώμαι: Τόσα χρόνια σε τι σχολείο δουλεύαμε; Σε ένα σχολείο μελαγχολίας; Τώρα ξαφνικά το ολοήμερο σχολείο, επειδή θα παραταθεί μέχρι τις 16:00, θα γίνει ξαφνικά χαρούμενο και δημιουργικό; Και τι κάναμε όλα αυτά τα χρόνια;

Καλλιεργούσαμε το κριτικό πνεύμα των μαθητών μας, κάναμε συναισθηματική αγωγή, προγράμματα προαγωγής της υγείας, κυκλοφοριακή αγωγή, προγράμματα πρωτογενούς πρόληψης, μουσική, δραστηριότητες, όλα αυτά τα κάναμε στο χρόνο μέχρι τις 13:05.

Εκείνο που χρειάζεται δεν είναι απλώς να παραταθεί ο χρόνος μέχρι τις 16:00. Εκείνο που χρειάζεται είναι η αλλαγή -όπως είπε και η κα Κουτσελίνη- των αναλυτικών προγραμμάτων, να μειωθεί η ύλη και να βρούμε εκείνες τις πυρηνικές γνώσεις που χρειάζονται οι μαθητές μας και πάνω σε αυτές να χτίσουμε και να προχωρήσουμε.

Δεύτερον. Ακούστηκε ότι ένας από τους στόχους του ολοήμερου σχολείου είναι τα παιδιά να μην παρακολουθούν πολλές ώρες τηλεόραση. Και διερωτώμαι: Ο ρόλος των γονιών ποιος είναι δηλαδή; Τι αρχές και αξίες θα μεταδώσουν στα παιδιά;

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Παρακαλώ, ολοκληρώστε.

Σ. ΧΑΤΖΗΣΤΑΥΡΟΥ: Θα ήθελα να κάνω μια εισήγηση και να βγει από το χρόνο μου. Όταν κάνουμε συνέδρια πρέπει να ξεκινούμε στην ώρα μας, για να μπορούμε και οι υπόλοιποι να μιλούμε. Να ακούμε και τη βάση, τι θέλει να πει η βάση. Λοιπόν, δε γίνεται συνέχεια «μη μιλήστε, μη μιλήστε». Πότε θα τα πούμε δηλαδή;

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Δυστυχώς όμως, ο χρόνος των παρεμβάσεων είναι καθορισμένος από τους διοργανωτές του Συνεδρίου, συναδέλφισσα.

Σ. ΧΑΤΖΗΣΤΑΥΡΟΥ: Εγώ ήμουν από τις 9:00 η ώρα εδώ και το συνέδριο ξεκίνησε στις 10 παρά.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Λόγω έλλειψης Συνέδρων.

Σ. ΧΑΤΖΗΣΤΑΥΡΟΥ: Αυτό να το ψάξετε, να βρούμε το λόγο.

Εν πάση περιπτώσει, η ελληνική κοινωνία στηριζόταν όλα αυτά τα χρόνια στην ελληνική οικογένεια, στη συνύπαρξη των γονιών με τα παιδιά τους. Μπορεί μεν κάποιοι γονείς να εργάζονται μέχρι αργά, αλλά υπάρχουν και γονείς οι οποίοι σχολάνε την ώρα που σχολούν τα παιδιά τους. Γιατί πρέπει δηλαδή, να τους υποχρεώσουμε όλους αυτούς τους γονείς να παίρνουν τα παιδιά τους στις 16:00; Εγώ που θέλω να βρίσκομαι με το παιδί μου, τι θα γίνει δηλαδή;

Γι' αυτό πιστεύω ότι, τουλάχιστον για την Κύπρο, είναι πολύ σημαντική αυτή η στιγμή που γίνεται Συνέδριο, για να μπορέσουμε να δούμε, να ξανασκεφτούμε τι ζητούμε ως εκπαιδευτικό σύστημα, τι θέλουμε, και να μην κάνουμε βεβιασμένες κινήσεις. Το είπα και χθες. Το εκπαιδευτικό σύστημα της Κύπρου δεν έχει ανάγκη τώρα αμέσως το ολοήμερο σχολείο, υπάρχουν πολλές άλλες σημαντικές ανάγκες και αυτές θα πρέπει να δούμε. Σας ευχαριστώ πολύ.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Κι εμείς σας ευχαριστούμε.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Γιατί διαμαρτύρεστε; Τι να κάνουμε; Θα έχουμε την υπομονή, όλοι θα πάρουν το λόγο. Με την προϋπόθεση όμως, ότι θα είμαστε όλοι σύντομοι, σεβόμενοι το χρόνο, αλλά και τη δυνατότητα να μιλήσουν όσο το δυνατόν περισσότεροι. Τι άλλο να κάνουμε;

Υποτίθεται ότι έχουμε μία ώρα καθυστέρηση, αλλά αυτό δεν οφείλεται στο Προεδρείο, το Προεδρείο ήταν εδώ κανονικότατα από τις 9 παρά. Ξεκινήσαμε 10 παρά είκοσι, διότι αφενός υπήρχε έλλειψη Συνέδρων και αφετέρου, εσείς απαιτήσατε να παραταθεί η εισήγηση η προηγούμενη, και έτσι, υπάρχει πρόβλημα χρόνου.

Πέραν αυτού -και θέλω να το διευκρινίσω για να μη βάλλετε κατά του Προεδρείου- ο χρόνος για τις παρεμβάσεις είναι συγκεκριμένος. Παρά ταύτα, θέλουμε με τη δικιά σας σύμφωνη γνώμη, αλλά και με τη σύμφωνη γνώμη των Προεδρείων της ΔΟΕ και της ΠΟΕΔ, να δώσουμε περισσότερο χρόνο στις παρεμβάσεις. Διότι εδώ, με βάση το πρόγραμμα οι παρεμβάσεις δεν πρέπει να ξεπερνούν τα 20 λεπτά. Θέλω να γίνει κατανοητό. Κάνουμε ό,τι είναι δυνατό να μιλήσουν περισσότεροι. Ευχαριστώ για την κατανόηση.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Βασίλη, ευχαριστούμε. Να προχωρήσουμε όμως, με την παράκληση να είναι όσο γίνεται πιο σύντομοι και οι υπόλοιποι. Ο κ. Κασουλίδης έχει το λόγο.

ΑΡΧΗ ΣΕΛΙΔΑΣ

Α. ΚΑΣΟΥΛΙΔΗΣ: Ανδρέας Κασουλίδης, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΠΟΕΔ. Ευχαριστώ το Προεδρείο, θα προσπαθήσω να είμαι όσο το δυνατόν πιο σύντομος.

Έχει κατατεθεί από τους πιο πολλούς ότι το υφιστάμενο μοντέλο της Κύπρου στο ολοήμερο σχολείο έχει αποτύχει. Έχει αποτύχει και ήταν δημιούργημα της προηγούμενης κυβέρνησης, η τωρινή κυβέρνηση το είχε επεκτείνει, έχει αυξήσει τα σχολεία. Συνεχίζοντας να λέει ότι είναι αποτυχημένο, θεωρώντας το αποτυχημένο δηλαδή, προχωρεί στο ενιαίο πρόγραμμα ολοήμερου σχολείου. Δηλαδή, ξεκινήσαμε με ένα πρόγραμμα προαιρετικό, το οποίο είπαμε αποτυχημένο, αυξήσαμε τον αριθμό των σχολείων, και με την τωρινή κυβέρνηση και με την προηγούμενη (κυβέρνηση), και τώρα πάμε σε ένα νέο μοντέλο σχολείου.

Εάν όλοι το θεωρούν αποτυχημένο, γιατί δεν καταργείται ο θεσμός; Ή, εφόσον είναι αποτυχημένο, ποια μέτρα λαμβάνονται για να διορθωθεί ο θεσμός; Τίποτε, πάμε σε κάτι καινούριο, πάμε σε νέους πειραματισμούς.

Ως προς τα μοντέλα, έχει κατατεθεί πρόσφατα ένα πλαίσιο πολιτικής από την κυβέρνηση για το ενιαίο ολοήμερο σχολείο. Ο εισηγητής, μετά θα κάνει παρουσίαση ο κ. Χόπλαρος, στον οποίο το ίδιο το Υπουργείο ανέθεσε να ετοιμάσει αυτή την πρόταση, αγνοήθηκε, αγνοήθηκαν οι σημαντικές παράμετροι της πρότασης του εμπειρογνώμονα από τον εργοδότη του. Όπως, για παράδειγμα η εφαρμογή διαφορετικών μοντέλων.

Και επιτρέψτε μου σε αυτό το Συνέδριο να πω, και προς την οργάνωση, και προς τον Πρόεδρο της οργάνωσης, ότι είχαμε ιδιαίτερα καλή διάθεση και θετική εικόνα, όταν κουβεντιάζαμε για το ολοήμερο σχολείο στην Κύπρο. Όμως, πώς γίνεται να αγνοείται ο ίδιος ο εμπειρογνώμονας που το Υπουργείο μας έχει εργοδοτήσει από τη μια, και από την άλλη να αγνοούντα οι παράμετροι, όπως παρουσιάστηκαν από την κα Κουτσελίνη, για το τι γίνεται στην Ευρώπη; Και φίλε Ανδρέα, οι παράμετροι δεν ήταν μόνο για την Αμερική. Εγώ αγνοώ την Αμερική, εγώ μιλώ για όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Όσον αφορά τώρα τη θέση για τις 16:00 η ώρα, ότι το έχουν δεχτεί οι γονείς. Το έχουν δεχτεί οι γονείς, το παρουσίασε η Αθηνά στην παρουσίασή της. Ποιοι γονείς το έχουν δεχτεί όμως; Οι αριθμοί είναι σοφοί, αλλά πρέπει να τους μελετούμε. Οι γονείς, που θέλουν να πηγαίνουν τα παιδιά τους προαιρετικά στο σχολείο. Δηλαδή αυτοί που ήθελαν τα παιδιά τους με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο να είναι στο σχολείο, αυτοί θέλουν να είναι και 4:00 η ώρα. Αν το επεκτείναμε, θα ήταν και περισσότερο ίσως.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Φίλε Ανδρέα, ολοκλήρωσε σε παρακαλώ.

Α. ΚΑΣΟΥΛΙΔΗΣ: Ολοκληρώνω.

Για μας, συνάδελφοι, είναι σημαντική και η υλικοτεχνική υποδομή και τα αναλυτικά προγράμματα. Απλώς να κάνω ένα μικρό σχόλιο στα αναλυτικά προγράμματα που είπε και η κα Κουτσελίνη.

Είναι αδιανόητο, συνάδελφοι, η οργάνωσή μας εδώ και ένα χρόνο να έχει δώσει προτάσεις, να έχει μιλήσει με το Υπουργείο, να παρακαλεί το Υπουργείο Παιδείας της Κύπρου να συζητήσουμε για τα αναλυτικά προγράμματα και να μην έρθει καμία απάντηση, αν εξαιρέσω τη μοναδική επιστολή που είχαμε πάρει ως οργάνωση από το Διευθυντή του τμήματος, που μας έλεγε: Εφόσον θέλετε να κουβεντιάσουμε για αναλυτικά προγράμματα, πείτε μας ποια μαθήματα θέλετε να αφαιρέσουμε. Έτσι γίνεται συζήτηση για τα αναλυτικά προγράμματα; Έτσι γίνεται η συζήτηση για την αναδόμηση του σχολείου;

Θέλω να πω τουλάχιστον, ολοκληρώνοντας, ότι πριν δυο χρόνια πάλι, στο Συνέδριο στη Ρόδο, είχαμε βρεθεί μπροστά στο δίλημμα του δημοψηφίσματος στην Κύπρο. Φαίνεται ότι το έχει η μοίρα μας κάθε φορά που είμαστε σε πανελλήνιο συνέδριο να μπαίνουμε μπροστά σε διλήμματα.

Οι εκπαιδευτικοί της Κύπρου έχουν τώρα μπροστά τους το δίλημμα του ενιαίου ολοήμερου σχολείου. Θέλω να πιστεύω -και τουλάχιστον εμείς και η παράταξή μου θα το επιδιώξουμε- ότι αυτήν την απόφαση θα την πάρει η βάση, αυτήν την απόφαση θα την πάρουν οι δάσκαλοι και όχι κανένας άλλος. Ευχαριστώ πάρα πολύ.

ΑΡΧΗ ΣΕΛΙΔΑΣ

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε. Ο κ. Μπαμπούρας. Γιατί έχουμε απευθυνθεί στον άνθρωπο δέκα φορές. Εντάξει, μετά ο κ. Πολυζώης.

Ν. ΠΑΤΙΝΙΩΤΗΣ: Με συγχωρείτε, αν νιώθετε ότι παίρνω τη θέση σας, αλλά έτσι κι αλλιώς θα μιλήσετε. Απλώς για να μην καταναλώσουμε άλλο χρόνο.

Δυο-τρία πράγματα σε αυτά που ακούστηκαν για το Νηπιαγωγείο στο Νομό. Ήδη χθες μίλησα για το μισογεμάτο ή μισοάδειο ποτήρι, άρα οι αξιολογικές κρίσεις για φαινόμενα ανήκουν στον καθένα και βέβαια, ο καθένας βγάζει τα συμπεράσματά του.

Εκείνο που έχω να σας πω αφορούν δεδομένα. Τα δεδομένα, με βάση την πανελλήνια έρευνα 18.000 γονιών, μάς είπαν ότι με το ωράριο σε όλη την Ελλάδα είναι ευχαριστημένο το 71%. Το 29% λοιπόν, δεν είναι ευχαριστημένο. Από κει και πέρα έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον τι γίνεται. Από αυτό το 29%, το 13% θέλει το σχολειό να αρχίζει στις 7:00 και να τελειώνει στις 3:00, το 6 και κάτι % να αρχίζει 7:30 και να τελειώνει 3:30 (περίπου δηλαδή το ωράριο που υπάρχει), το 1% να αρχίζει μετά τις 8:00 και να τελειώνει πριν τις 2:00. Εδώ βλέπετε δημόσιους υπαλλήλους και εδώ εκπαιδευτικούς και λοιπές επαγγελματικές κατηγορίες γονέων.

Θα με συγχωρέσετε λοιπόν, αγαπητέ συνάδελφε, είμαι πάρα πολύ υπέρ της άμεσης δημοκρατίας και να αποφασίζουν οι εργαζόμενοι κάθε φορά για το τι θα γίνει, προεκτείνετε όμως λίγο τη σκέψη σας στη συνολική οργάνωση της κοινωνίας, και δέστε το τι θα σήμαινε να αποφασίζουν κάθε φορά για κάθε καινοτομία αυτοί που τους αφορούν, οι αστυνομικοί για το πώς θα καταπολεμήσουν το έγκλημα, οι εκπαιδευτικοί για το πώς θα είναι η εκπαίδευση.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Παρακαλώ, ολοκληρώστε.

Ν. ΠΑΤΙΝΙΩΤΗΣ: Θα έλεγα ότι για άλλη μία φορά παραγνωρίζεται ο σημαντικός παράγοντας της επιστημονικής γνώσης. Αυτοί που τους στείλατε στο Πανεπιστήμιο, που φάγανε τα χρόνια τους και τα τρώνε εκεί μέσα, για την έρευνα, ενώ είναι δεδομένη η ανυπαρξία των μέσων από πλευράς της πολιτείας, που δεν τη χρηματοδοτεί. Και ας έχει φτιάξει ένα θεσμό, που λέγεται Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας στη χώρα μας, το οποίο δεν κάνει έρευνα, αλλά στατιστικές καταγραφές σχολείων, εκτάσεως αυλών κλπ., χωρίς να βγάζει ένα συμπέρασμα το τι σημαίνει αυτό. Για άλλη μια φορά λοιπόν, αφήνουμε την έγκυρη επιστημονική γνώση και θέλουμε να μεταφέρουμε στον υγιώς σκεπτόμενο εργαζόμενο το πώς να οργανώσει το σχολείο. Και γιατί όχι στο γονιό, που έχει τις ανάγκες; Και γιατί όχι σε αυτούς που εκλέξαμε, που στο κάτω - κάτω τους εκλέξαμε; Είναι χοντρά ζητήματα εννοώ, δε δίνω καμία απάντηση.

Τελειώνω. Θεωρώ -το είπα και χθες, και θα το θεωρώ νομίζω, δεν άλλαξε η γνώμη μου- ότι το ολοήμερο Νηπιαγωγείο τουλάχιστον, οφείλει να είναι πάντα και να μείνει επιλογή των γονιών. Και να πιστέψουμε, και να πιστέψουν και οι εκπαιδευτικοί, που μοιάζει να μην τους έχουμε βοηθήσει στο να κατανοήσουν τι να κάνουν, ότι το Νηπιαγωγείο είναι ένα εκπαιδευτήριο, δεν είναι ένας χώρος ασφαλούς φύλαξης παιδιών, δεν είναι ένας χώρος δημιουργικής απασχόλησης.

Είναι ένα απαραίτητο -όπως τεκμηρίωσα νομίζω χθες- πρώτο βήμα που θα οδηγήσει στην καλύτερη εξέλιξη του ανθρώπου. Και σε αυτό απαντώ, ίσως και σε αυτό που ρωτήθηκε. Στην Ελλάδα δεν έχουμε ευρήματα, διεθνώς έχει φανεί ότι παιδιά, που μεγάλωσαν μετά, που έχουν πάει σε ολοήμερο νηπιαγωγείο είχαν πολύ καλύτερη εξέλιξη, έμειναν λιγότερο στην ίδια τάξη.

ΑΡΧΗ ΣΕΛΙΔΑΣ

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ο κ. Πολυζώης Μπαμπούρας, παρακαλώ.

Π. ΜΠΑΜΠΟΥΡΑΣ: Είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αγαπητό Προεδρείο, αγαπητοί συνάδελφοι, το πρώτο κομμάτι της σημερινής συνεδρίασης. Και βεβαίως, με το ήθος και την αξιοπρέπεια που διακρίνει αναμφίβολα, φαντάζομαι τη Διδασκαλική Ομοσπονδία, σπεύδω να απαντήσω και να τοποθετηθώ επί της ουσίας στην πρόταση, την οποία κατέθεσε ο κ. Γούπος, όχι ως Υπουργείο Παιδείας, όπως ο ίδιος είπε, αλλά προφανώς ως Σχολικός Σύμβουλος.

Βεβαίως, κύριε Γούπο, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι οι ιδιότητες, τις οποίες φέρουμε δεν είναι κάθε φορά κατ' επιλογήν, σήμερα ερχόμαστε με την ιδιότητα του Σχολικού Συμβούλου και αύριο με την ιδιότητα του Διευθυντή Σπουδών. Άλλωστε και ο συνάδελφός σας, ο κ. Μήνας, τοποθετούμενος στην Ξάνθη, είπε ότι λίγο-πολύ είναι η πρόταση την οποία θα καταθέσουμε προς την ηγεσία.

Εν πάση περιπτώσει, μία τέτοια πρόταση καλό θα ήταν κατά την άποψή μου, ως Γραμματέα της Ομοσπονδίας της ΔΟΕ, να είχε συζητηθεί, αν θέλετε και με τα όργανα, τα συνδικαλιστικά όργανα, με όλους εμάς, πριν κατατεθεί.

Ένα ζήτημα, το οποίο θα ήθελα να επισημάνω, είναι ότι φέτος -και τα στοιχεία μπορούμε να σας τα δώσουμε, εφόσον δεν τα έχετε- πράγματι ο αριθμός των μαθητών στα ολοήμερα σχολεία μειώθηκε. Ασφαλώς, το γεγονός είναι ένα, ότι ο αριθμός μειώθηκε μετά την έναρξη της λειτουργίας των σχολείων. Πράγμα που σημαίνει ότι αυτό οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στο γεγονός ότι καθυστέρησαν οι προσλήψεις.

Πολύ εύστοχα προτείνετε οι προσλήψεις να γίνονται στις αρχές του Σεπτέμβρη, για να μην ξαναπαρατηρηθεί το φαινόμενο. Παραδεχθείτε όμως, το γεγονός ότι η μείωση του αριθμού των μαθητών οφείλεται στο αδιαμφισβήτητο στοιχείο, το οποίο σας δίνω.

Θεωρείτε, σωστά κατά την άποψή μου, ότι οι χρησιμοποιούμενες διδακτικές προσεγγίσεις είναι συμβατικές. Δεν αναφέρατε όμως, ως Διευθυντής Σπουδών -δεν ξέρω, ίσως δεν είναι το αντικείμενό σας- το αν θα προβλέπεται στη νέα χρονιά κάποια συγκεκριμένη επιμόρφωση για τους εκπαιδευτικούς, που εδώ και χρόνια δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη γι' αυτήν.

Είπατε στην πρότασή σας ότι 3:20 το υποχρεωτικό ωράριο και προαιρετικό μέχρι τις 5:00. Παρακαλώ, ενεχειρίστε και στην Ομοσπονδία τις μελέτες, με βάση και όσα ακούσαμε από την κα Κουτσελίνη, που το δείχνουν πραγματικά, που στηρίζουν αυτή την πρόταση.

Και ένα τελευταίο. Προτείνετε ότι θα μπορούσαν σε όλη την επικράτεια της Ελλάδος να λειτουργήσουν 1.000 έως 1.500 ολοήμερα σχολεία, όπου μετέχουν όλα τα παιδιά, όλοι οι μαθητές, αν κατάλαβα σωστά. Προφανώς, υπάρχουν στη χώρα μας 1.000 με 1.500 σχολικές μονάδες με όλες τις απαραίτητες υποδομές. Χαίρομαι ιδιαίτερα που το ακούω αυτό από επίσημα χείλη.

Το ζήτημα, το οποίο μένει αναπάντητο, είναι τι γίνεται με τα υπόλοιπα σχολεία και πότε επιτέλους θα δοθούν χρήματα στα υπόλοιπα σχολεία. Εκτός και αν προβλέπεται τα υπόλοιπα σχολεία, λόγω του ότι θα πρέπει τα χρήματα να κατατεθούν από τον προϋπολογισμό, να κλείσουν.

Πιστεύω ότι οι προτάσεις οι οποίες γίνονται για το ολοήμερο σχολείο, του οποίου είμαι θερμός θιασώτης -το ξέρετε άλλωστε- θα πρέπει να δίνουν πραγματικά την αναζήτηση στο όνειρο και στο όραμα που είχαν όλοι εκείνοι οι οποίοι το συνέλαβαν ως ιδέα και το πέρασαν και σε αποφάσεις Συνεδρίου και Γενικών Συνελεύσεων. Ευχαριστώ πολύ.

ΑΡΧΗ ΣΕΛΙΔΑΣ

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε. Ο κ. Αλεξανδράτος έχει το λόγο.

Χ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΤΟΣ: Αγαπητό Προεδρείο, Συναδέλφισσες και Συνάδελφοι από την Ελλάδα, Συναδέλφισσες και Συνάδελφοι από την μαρτυρική Μεγαλόνησο, Χρόνια Πολλά και Χριστός Ανέστη.

Είναι αλήθεια ότι 10 χρόνια πέρασαν  από την εφαρμογή του Ολοήμερου Σχολείου. Δέκα χρόνια είναι πολλά, πάρα πολλά, είναι δυο γενιές μαθητών και ακόμη ψάχνουμε βασικά θέματα, ακόμη αντιμετωπίζουμε βασικά προβλήματα που θα έπρεπε να είχαν λυθεί το 1ο ή το 2ο χρόνο λειτουργίας του. Μήπως αλήθεια έχουμε χάσει το τρένο που λέγεται Ολοήμερο Σχολείο, μήπως ηθελημένα ή αθέλητα, με παραλείψεις και ατολμίες, το οδηγήσαμε σε λάθος δρόμο; 

Τι φταίει αλήθεια και αποκαρδιώσαμε γονείς και εκπαιδευτικούς; 

Τι φταίει αλήθεια και  παραμένουν  στο ολοήμερο, σε μερικές περιπτώσεις, τα μισά παιδιά απ' όσα γράφονται στην αρχή της σχολικής χρονιάς; Γιατί οι περισσότεροι μαθητές που τελικά παρακολουθούν είναι από τις μικρότερες τάξεις;

Τι θέλουμε από το Ολοήμερο Σχολείο; Ας αποφασίσουμε επιτέλους όλοι και ας στηρίξουμε αυτήν την απόφαση.

Συνάδελφοι, ας μιλήσουμε σοβαρά και με υπευθυνότητα. Είμαστε ευχαριστημένοι  εμείς οι ίδιοι από την έως τώρα λειτουργία του ολοήμερου; Εγώ θα απαντήσω εν μέρει ναι και εν μέρει όχι. Άρα τι κάνουμε; Το καταργούμε; Ευθαρσώς και με σαφήνεια απαντούμε όχι.

Για ποιο λόγο; Γιατί απλούστατα το ολοήμερο εξυπηρετεί εκπαιδευτικές και κοινωνικές ανάγκες. 

Μας μένει λοιπόν να επανακαθορίσουμε τους στόχους του και τους σκοπούς του. Να δούμε αν θέλουμε το ολοήμερο σχολείο επικουρικό ή κύριο, να εξετάσουμε αν θέλουμε το απογευματινό ολοήμερο να ενισχύει το πρωινό κλασσικό σχολείο ή να παραμένει ανεξάρτητο, ξεκομμένο πολλές φορές στην ουσία από το πρωινό. Να ξεκαθαρίσει επιτέλους στην πράξη το νεφελώδες και θολό αυτό τοπίο. Να εμπλουτιστεί και η πρωινή και η απογευματινή ζώνη, να διαχωριστούν οι υποχρεωτικές και οι προαιρετικές δραστηριότητες αφού πρώτα επιλεγούν προσεκτικά, ώστε να μην υπάρχουν ανισότητες μέσα στο ίδιο το Σχολείο.  Να υπάρχει διαχωρισμός  ανάμεσα στα ολοήμερα σχολεία και στα ολοήμερα τμήματα, όπως πολύ σωστά τα ονόμασε ο κος Πυργιωτάκης. Άλλο πράγμα είναι το αμιγές ολοήμερο Σχολείο, όπως ονομάζουμε τα 28  «πιλοτικά» που λειτουργούν σήμερα ολοήμερα Σχολεία και άλλο πράγμα είναι τα δύο - τρία τμήματα που λειτουργούν ως ολοήμερα σε ένα δωδεκαθέσιο σχολείο.  Άλλη  είναι η φιλοσοφία τους και άλλοι είναι οι στόχοι  και η λειτουργία τους, παρά τα κοινά σημεία που μπορεί να διαθέτουν.

Ας θεσμοθετηθεί μια ζώνη επίσημης πρόωρης αποχώρησης, ας  δοθούν επαρκή κίνητρα και προς τους γονείς και προς τους εκπαιδευτικούς.

Να οριστεί επιτέλους Υποδιευθυντής - Υπεύθυνος του ολοήμερου και στα μεγάλα σχολεία.  Είναι πέρα ως πέρα άδικο, σε ένα τετραθέσιο σχολείο με πολύ λίγα παιδιά να ορίζεται Υποδιευθυντής ο υπεύθυνος του ολοήμερου και να μην γίνεται το ίδιο σε ένα 12/θέσιο σχολείο, με 3, 4 ή και 5 τμήματα ολοήμερου. Ας υπολογιστεί και ο   χρόνος σίτισης ως χρόνος προσφοράς υπηρεσίας και ας ενταχθεί στο υποχρεωτικό ωράριο του εκπαιδευτικού.

Δεν θα πρέπει και δεν μπορούμε να παραβλέψουμε με κανένα λόγο την αναγκαιότητα και τη διαχρονική  εξέλιξη του Ολοήμερου Σχολείου,  τις προσπάθειες των γονέων  στα  τέλη της δεκαετίας του '80 και αρχές της δεκαετίας του '90, οι οποίοι, προκειμένου να καλύψουν οι ίδιοι τις ανάγκες τους, είχαν προβεί στην  πρόσληψη ανέργων εκπαιδευτικών, που απασχολούσαν τα παιδιά τους μετά το πέρας του σχολείου και τους πλήρωναν οι ίδιοι από την τσέπη τους.

Με τον τρόπο όμως  αυτό, οι εκπαιδευτικοί δούλευαν ανασφάλιστοι και οι γονείς αναγκάζονταν να  βάζουν το χέρι στην τσέπη βαθιά και να επιβαρύνονται οικονομικά,  αφού δεν είχαν άλλον τρόπο να επιλύσουν τα προβλήματά τους, προβλήματα τα οποία βέβαια  επήλθαν  ένεκα διαφόρων αλλαγών που έχουν σχέση  με την οικογένεια, με την εργασία και  με την κοινωνία.

 Στην πορεία το Δημόσιο Σχολείο, το οποίο σε καμιά περίπτωση δεν θα μπορούσε να μένει απαθής θεατής των εξελίξεων αυτών, χωρίς να απεμπολή βέβαια επ΄ ουδενί τους βασικούς του  διδακτικούς και παιδαγωγικούς σκοπούς, ακολούθησε με  τα προγράμματα ΣΔΕΝΠ και ΠΔΑΜΕΓ, καταλήγοντας στα Ολοήμερα Σχολεία υποχρεωτικής και προσχολικής αγωγής, που όλοι γνωρίζουμε και βιώνουμε σήμερα.

Φυσικά και έγιναν μερικά πράγματα «στο πόδι».  Φυσικά και κάναμε συζητήσεις επί συζητήσεων και ψηφοφορίες με τους γονείς και τους συλλόγους διδασκόντων την άνοιξη του 2002, προκειμένου να αποφασίσουμε και να προταθούν τα 200 νέα ολοήμερα πιλοτικά σχολεία που θα λειτουργούσαν πανελλαδικά, όπως λειτουργούσαν ήδη τα 28 ολοήμερα, σύμφωνα με τις εξαγγελίες της πολιτείας. Όταν όμως γυρίσαμε τον Σεπτέμβρη, βρήκαμε τα τμήματα ΠΔΑΜΕΓ να έχουν «βαφτιστεί» ολοήμερα και μέχρι τον Νοέμβρη στην καλύτερη περίπτωση, να ψάχνουμε πως θα λειτουργήσουμε και πως θα βγάλουμε πρόγραμμα στα σχολεία, με την πρώτη εμφάνιση των ωρομισθίων στα σχολεία  και τα άλλα γνωστά προβλήματα.  

Δεν μπορούμε να  συμφωνήσουμε με  την κατάργησή του, που κάποιοι   δυστυχώς ακόμη τη στηρίζουν.  Αλίμονο εάν ξεκόψουμε το σχολείο από την κοινωνία.  Ούτε είναι κακό το σχολείο να  συμβαδίζει με το «κοινωνικό γίγνεσθαι» και να συμπορεύεται με τις κοινωνικές ανάγκες. Αλίμονο εάν ξεκόψουμε το σχολείο από το κοινωνικό του περίγυρο και τις κοινωνικές ανάγκες, γιατί  και το σχολείο είναι κομμάτι της κοινωνίας μας, την οποία την θέλουμε μαζί μας και σύμμαχό μας.

Ας καταλάβουμε όμως ότι εάν δεν βάλουμε ξύλα στη σόμπα, δεν πρόκειται να μας ζεστάνει.

Δεν δέχομαι το δόγμα «οικονομία της αγοράς», δέχομαι όμως την οικονομία της κοινωνίας και το σχολείο δεν είναι αποκομμένο από τις κοινωνικές εξελίξεις και την κοινωνική πραγματικότητα. Οφείλουμε να κοιτάζουμε κατάματα την πραγματικότητα, χωρίς προκαταλήψεις.

Όταν έστρωναν τις σιδηροδρομικές γραμμές στην Αμερική,  κάποιοι τις ανατίναζαν τη νύκτα επειδή φοβούνταν το «σιδερένιο άλογο».

Κανείς βέβαια δεν  αρνείται ότι απαιτείται μεθοδική και συστηματική σχεδίαση που θα επιφέρει αποτελεσματική υλοποίηση, στηριζόμενη σε προσεκτικά, καλοσχεδιασμένα και μελετημένα βήματα, χωρίς μικροκομματικά συμφέροντα και επιπόλαιες αποφάσεις.

ΑΡΧΗ ΣΕΛΙΔΑΣ

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Συνάδελφε, ευχαριστούμε.

κα ΒΑΓΙΩΝΑ: Ο περιορισμένος χρόνος ενός συνεδρίου δεν επιτρέπει την αναλυτική παρουσίαση των θέσεών μας.

Η θεωρητική θεμελίωση του ολοήμερου σχολείου στηρίζεται στην αντίληψη του «παιδαγωγούντος σχολείου». Πρόκειται για το σχολείο που δεν ταυτίζεται με τη διδασκαλία και τη μάθηση, αλλά πρωτίστως λειτουργεί ως χώρος αγωγής με στόχο την ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας του μαθητή. 

Αναγνωρίζοντας τις παιδαγωγικές και κοινωνικές ανάγκες που καθιστούν αναγκαίο τον νέο θεσμό η Πολιτεία ψήφισε το Νόμο 2525/1997, με τον οποίο προβλέπεται η ίδρυση των Ολοήμερων Σχολείων, χωρίς να προσδιορίζεται περισσότερο ο τύπος και ο χαρακτήρας τους.  

Στα τελευταία χρόνια,  επιχειρείται η γενίκευση του θεσμού του Ολοήμερου Σχολείου .   Στην πραγματικότητα μιλάμε για ολοήμερα τμήματα.

Όμως λείπουν οι χώροι ξεκούρασης, οι ειδικοί χώροι εστίασης, δημιουργούνται προβλήματα με τη διαφορετική εργασιακή σχέση των εκπαιδευτικών, το ωράριο εργασίας τους, τα όρια ευθύνης τους σχετικά με την ασφάλεια των μαθητών και ίσως να υπάρχουν και άλλα προβλήματα.

Δεν έχουμε καμιά αμφιβολία ότι το νέο σχολείο είναι προς την κατεύθυνση του Ολοήμερου.

Δε διστάζουμε να αντιπαραθέσουμε απέναντι στην ιδιωτική εκπαίδευση την απάντησή μας με ένα ανταγωνιστικό δημόσιο σχολείο για όλους. Για να επιτευχθεί όμως κάτι τέτοιο επιμένουμε να διεκδικούμε :

Κτιριακή υποδομή που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του νέου τύπου σχολείου.

Υλικοτεχνική υποδομή, που να καλύπτει έστω και κατ' ελάχιστον στοιχειώδεις ανάγκες των μαθητών για ξεκούραση, φαγητό.

Αναλυτικά προγράμματα που θα αντιμετωπίζουν ενιαία τα αντικείμενα μάθησης των παιδιών, ώστε ο σημερινός απογευματινός κύκλος να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του πρωινού.

Η προετοιμασία των μαθητών για την επόμενη μέρα να είναι τέτοια, ώστε να μην επιβαρύνεται ο μαθητής με εργασία στο σπίτι. Αυτό σημαίνει ότι τα τμήματα θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν περισσότερο ολιγομελή, ώστε η προετοιμασία να είναι ουσιαστική. Απαιτούνται κι άλλες ώρες δασκάλου στις μεγάλες τάξεις.

Η ξένη γλώσσα που διδάσκεται στο σχολείο να συνδεθεί με το κρατικό πτυχίο γλωσσομάθειας, ώστε να μην είναι απαραίτητη η προσφυγή των μαθητών στα φροντιστήρια ξένων γλωσσών. Για να επιτευχθεί αυτό χρειάζεται χωρισμός σε τμήματα ανάλογου γνωστικού επιπέδου.

Οι συνάδελφοι των ειδικών μαθημάτων να έχουν αποδεδειγμένη παιδαγωγική και διδακτική επάρκεια και να αποτελούν μέρος του προσωπικού του σχολείου με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Να διασφαλιστεί το υπάρχον ωράριο των εκπαιδευτικών και να δοθούν κίνητρα για τους εκπαιδευτικούς που εργάζονται τις μετά μεσημεριανές ώρες.

Να διαφυλαχθεί ο πρωτεύων λόγος ύπαρξης του Ολοήμερου Σχολείου που δεν είναι άλλος από την παιδαγωγική αποστολή του, η οποία όμως - παράλληλα - απαντάει και σε κοινωνικά αιτήματα. Το τελευταίο όμως να παραμένει αποτέλεσμα του πρώτου.

Να επιμορφωθούν οι εκπαιδευτικοί των Ολοήμερων Σχολείων στο νέο τρόπο προσέγγισης των γνωστικών αντικειμένων και να δοθούν κίνητρα για την προσέλκυση τους σ' αυτά.

Δυνατότητα επιλογής δραστηριότητας που διδάσκεται παράλληλα(Αθλητισμός ή Θεατρική Αγωγή π.χ.).

Δε διαφεύγει της προσοχής μας ότι ακόμα και σήμερα βρισκόμαστε σ' ένα μεταβατικό στάδιο εφαρμογής του νέου τύπου σχολείου. Διεκδικούμε έτσι κι αλλιώς θέση στο όνειρο. Επιμένουμε στις θέσεις μας, γιατί αν το Ολοήμερο ξεκινήσει με σαθρά θεμέλια θα είμαστε κι εμείς μεταξύ εκείνων, οι οποίοι θα ευθύνονται για την καταρράκωση ενός θεσμού, που θεωρητικά τουλάχιστον μπορούσε πράγματι να δώσει πολλά στον Έλληνα μαθητή και δη στο μη προνομιούχο.

ΑΡΧΗ ΣΕΛΙΔΑΣ

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Όλες οι εισηγήσεις είναι προσωπικές. Για να μην υπάρχει παρεξήγηση. Ευχαριστούμε. Δύο συνάδελφοι από το Προεδρείο θέλησαν να κάνουν και τη δική τους παρέμβαση. Θα σεβαστούμε την αίτησή τους.

Π. ΒΑΪΝΑΣ: Βαϊνάς Παντελής, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΔΟΕ, εκπρόσωπος των Παρεμβάσεων Κινήσεων Συσπειρώσεων. Δυο παρατηρήσεις σύντομα.

Ακούσαμε χθες, κατά τη διάρκεια των εργασιών αυτού του Συνεδρίου αρκετές απόψεις, που θα τις χαρακτήριζα νεοφιλελεύθερες, του τύπου αποκέντρωση και εκχώρηση αρμοδιοτήτων στους Δήμους, και νεοσυντηρητικές, του τύπου λειτουργίας των σχολείων από τις 7:00 έως τις 17:00. Δεν είναι απόψεις απλά, συνάδελφοι, είναι σχεδιασμοί που πρέπει και θα ανατραπούν από τους αγώνες των εκπαιδευτικών.

Όσον αφορά το ολοήμερο, αν θυμάστε από το Νόμο 2525 που ουσιαστικά θεσμικά το εισήγαγε, ήταν το «κερασάκι στην τούρτα», σε ένα νόμο που άνοιγε ζητήματα για τις εργασιακές σχέσεις, για την κατάργηση της επετηρίδας, για την αξιολόγηση κλπ.

Με δύο κύριους και κυρίαρχους στόχους συνάδελφοι: πέρα από την αναγνωρισμένη ανάγκη των εργαζόμενων γονιών, οι στόχοι ουσιαστικά αυτών που το σχεδίασαν και το σχεδιάζουν, ήταν από τη μία πλευρά η «σχολειοποίηση» της ζωής των μαθητών, ώστε και σαν αυριανοί εργαζόμενοι να μπορούν να ενταχθούν ευκολότερα στο κλίμα της ελαστικής εργασίας και της εργασίας ως το βράδυ και από την άλλη, των ελαστικών εργασιακών σχέσεων των εργαζόμενων εκπαιδευτικών. Μην ξεχνάτε ότι μέσω του ολοήμερου εισήχθη η ωρομισθία. Καλές όλες αυτές οι φιλολογίες περί άμβλυνσης των ανισοτήτων. Στην ουσία όμως, εδώ έχουμε ενοχοποιήσει και τον ελεύθερο χρόνο, που έχει αν θέλετε έναν αυτόνομο παιδαγωγικό ρόλο, ενώ η εντατικοποίηση που εισέρχεται με τα νέα βιβλία οξύνει τις όποιες ανισότητες και δεν τις αμβλύνει, συνάδελφοι.

Και αυτοί που σχεδίασαν τα νέα βιβλία, και οι θιασώτες, αν θέλετε, του μοντέλου των 28 πιλοτικών ολοήμερων και οι σχεδιαστές των νέων, όπως μας είπε ο κ. Γούπος, αυτοί που υλοποιούν λοιπόν και εισαγάγουν στην εκπαίδευση τα νέα βιβλία, είναι και οι υπεύθυνοι. Με τα νέα βιβλία, ιδιαίτερα στα μαθηματικά, με μια διαγώνια ματιά που ρίξαμε, φαίνεται ότι αυξάνεται ιδιαίτερα η ύλη, εντατικοποιείται περισσότερο και αυξάνεται ο όγκος της δουλειάς, πράγμα που, αν θέλετε, έρχεται σε αντίθεση και αντίφαση και με τις διακηρύξεις για το ότι τα παιδιά θα αφήνουν τις τσάντες στο σχολείο.

Και να πω και κάτι για να ευθυμήσουμε λίγο τελειώνοντας. Πώς και γιατί αν θέλετε, αφού τα παιδιά θα αφήνουν τις τσάντες στα σχολεία, στα βιβλία μαθηματικών της Α' Δημοτικού, στο βιβλίο του μαθητή, υπάρχουν κάποια κουτάκια που λέγονται «επιστολές προς τους γονείς», για να βοηθούν τους γονείς να βοηθούν τα παιδιά τους στο σπίτι;

Να τι λέει, για παράδειγμα, η 7η  επιστολή: «Αγαπητή οικογένεια, εύκολες προσθέσεις θεωρούνται αυτές του τύπου 13+3, 24+4 κλπ. Με άλλα λόγια, εύκολες είναι οι προσθέσεις της μορφής 1ν+ν, 2ν+ν, 3ν+ν, όπου το άθροισμα των μονάδων είναι διπλό άθροισμα ν+ν. Οι αφαιρέσεις που θεωρούνται εύκολες είναι αυτές της μορφής 1μ-ν, 2μ-ν, 3μ-ν, όπου μ=2ν». Αυτά, συνάδελφοι, για να έχουμε το νου μας.

ΑΡΧΗ ΣΕΛΙΔΑΣ

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ο κ. Μπράτης έχει το λόγο.

Δ. ΜΠΡΑΤΗΣ: Να ξεκαθαρίσουμε κάτι μεταξύ μας. Αν δεν το ξέρετε ακόμη -και έχετε δίκιο- το ολοήμερο σχολείο θα συζητηθεί στην 75η Γενική Συνέλευση του κλάδου. Άρα θα έχετε όλη τη δυνατότητα να τοποθετηθείτε στις Γενικές Συνελεύσεις, που θα γίνουν το Μάη. Να συζητήσουμε σε συνδικαλιστικό επίπεδο τι ακριβώς θέλουμε, βοηθούμενοι και από τον προβληματισμό, που κατατίθεται σήμερα. Και είναι πολύ πλούσιος, ακούγονται όλες οι απόψεις.

 Συμφωνώ απόλυτα με τον κ. Πατινιώτη, χρειάζεται πάντρεμα, συνάδελφοι, επιστημονικής γνώσης και συνδικαλιστικής διεκδίκησης. Δεν είμαστε ειδικοί σε όλα.  Γι' αυτό και κάνουμε αυτά τα συνέδρια και θέλουμε να έχουν επιστημονικό χαρακτήρα, για να μας βοηθήσουν στη συνδικαλιστική μας διεκδίκηση.

Εγώ χάρηκα που άκουσα την πρόταση του κ. Γούπου. Διαφωνώ σε πολλά σημεία, χάρηκα όμως, που την άκουσα. Που σημαίνει ότι μαθαίνουμε τι σχεδιάζεται, τι πάει να υλοποιηθεί, πού συμφωνούμε και πού διαφωνούμε.

Απλά θα έλεγα -και ξεκινώντας από αυτό- ότι ο κ. Γούπος επιβεβαίωσε ότι η κατεύθυνση που υπάρχει στο Υπουργείο Παιδείας δεν είναι να φτιάξουμε, ένα σχολείο σαν το πιλοτικό και να το γενικεύσουμε. Υπάρχει μία νοοτροπία, η οποία λέει πώς θα βελτιώσουμε τα υπάρχοντα ολοήμερα τμήματα με τους υπάρχοντες ωρομίσθιους για να προχωρήσει η υπόθεση. Δεν είναι κακό αυτό. Δεν απαντά όμως στο κυρίαρχο ζήτημα που λέει: Το ολοήμερο είναι σχολείο; Εάν είναι σχολείο, οφείλουμε να το σχεδιάσουμε ως σχολείο. Πρέπει να το κάνουμε σχολείο γνώσης, να το κάνουμε σχολείο χαράς, δημιουργίας .

Πώς όμως, θα γίνει αυτό συνάδελφοι; Δεν το ξέρουμε κι εμείς. Αφού είκοσι χρόνια δεν έχουμε καμιά επιμόρφωση μετά τις Σχολές. Δεν τα ξέρουμε τα σημερινά δεδομένα, πώς λοιπόν να δουλέψουμε; Γιατί μιλούμε για οικονομική και επιστημονική αναβάθμιση των εκπαιδευτικών; Έχουμε την επιμόρφωση που μας χρειάζεται στη σημερινή εποχή; Δεν την έχουμε.

Σε ό,τι αφορά τα στοιχεία. Ακούστε το ελληνικό κράτος έχει συνέχεια. Όπως, λοιπόν, τώρα υπάρχουν στοιχεία για τα ολοήμερα, εμείς ως Ομοσπονδία τα είχαμε ζητήσει και τα από τον προηγούμενο Δ/ντή Σπουδών τον κ. Κώτση. Εμείς χρησιμοποιούμε τα στοιχεία της Διεύθυνσης Σπουδών του Υπουργείου Παιδείας ανεξάρτητα από πρόσωπα. Αυτό που αποδεικνύεται είναι ότι έχουμε μια μείωση 20-30% στα τμήματα με βάση την αναλογία. Έχουμε μείωση στους δασκάλους κατά 1100 σε σχέση με την προηγούμενη διετία .

Και να σας πω δε θεωρούμε επιτυχία το ότι οι συνάδελφοι της Ολυμπιακής Παιδείας, αντί να κάνουν, όπως τους είχαν υποσχεθεί, τις ώρες της Ολυμπιακής Παιδείας, για να κάνουμε οικονομία στο κράτος τούς κατεβάσαμε και στο ολοήμερο σχολείο και μειώσαμε τους ωρομίσθιους. Δηλαδή τους κάναμε περισσότερους άνεργους ωρομίσθιους και τους μειώσαμε και κατά 30% την αμοιβή τους.

Όλα αυτά τα λέω γιατί, συνάδελφοι, ο θεσμός έχει προβλήματα. Σήμερα όμως, το Συνέδριο πρέπει να απαντήσει. Κι εγώ απαντώ ευθέως, συνάδελφοι. Εκτός και αν δε βλέπουμε πίσω από το δάχτυλό μας. Το ολοήμερο είναι επιλογή του κλάδου. Είναι επιλογή του κλάδου, όπως αυτός εκφράζεται μέσα από τις αποφάσεις των Γενικών Συνελεύσεων.

Όλα αυτά που ακούμε σήμερα εδώ είναι απόψεις, οι οποίες όμως, πρέπει να γίνουν κυρίαρχες στον κλάδο για να τις υιοθετήσουμε. Ο καθένας έχει τα ίδια μέσα να αγωνιστεί για την άποψή του. Να πείσει λοιπόν, ο καθένας για το ενιαίο 12χρονο, για οτιδήποτε, και να μη χαρακτηρίζει τις απόψεις των άλλων «έκτρωμα».

Κλείνω, συνάδελφοι, λέγοντας ότι το ολοήμερο σχολείο για μας  -και με βάση αυτό το δεδομένο αποφασίστηκε αυτό το Συνέδριο- είναι επιλογή του κλάδου. Μένει να δούμε τον τρόπο που θα το κάνουμε, όπως το οραματιστήκαμε. Με αυτό το δεδομένο συζητάμε σήμερα.

Πολύ χρήσιμες οι απόψεις για ένα άλλο σχολείο, το ενιαίο 12χρονο, πολύ εμπεριστατωμένες θα έλεγα, να τις μελετήσουμε, αλλά μέχρι να γίνουν αποδεκτές από τον κλάδο, θα πρέπει, πάνω σε αυτό το μοντέλο που υπάρχει, να δούμε στη Γενική Συνέλευση του Ιουνίου τι μέτρα πρέπει να πάρουμε για να βελτιώσουμε το θεσμό, να κάνουμε το ολοήμερο σχολείο, όπως πρέπει να είναι πραγματικά.  Ευχαριστώ πολύ.

ΑΡΧΗ ΣΕΛΙΔΑΣ

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Δε θα γίνουν μετά παρεμβάσεις στις άλλες εισηγήσεις. Αυτό είναι δεδομένο. Ή θα περιοριστούν, για να τελειώσουμε.

Σ. ΠΛΕΥΡΑΚΗ: Πλευράκη Στέλλα, από το Σύλλογο Νομού Ρεθύμνης.

Ήθελα καταρχήν να πω ότι ο γόνιμος προβληματισμός γύρω από τα θέματα που αφορούν το ολοήμερο σχολείο και η ανταλλαγή των απόψεων που γίνεται στο Συνέδριό μας θεωρούμε ότι θα μας οδηγήσουν στις απαραίτητες προσαρμογές, με τις οποίες θα πετύχουμε τη γενικότερη βελτίωση του θεσμού του ολοήμερου σχολείου.

Καταρχήν, να πούμε ότι το προαιρετικό ολοήμερο σχολείο σίγουρα αντιμετωπίζει ορισμένα προβλήματα, τα οποία μπορεί να δυσκολεύουν την εκπλήρωση του ρόλου του. Όμως, δεν πρέπει να αμφισβητούμε το γεγονός ότι αποτελεί μία πρόταση, η οποία θα κάνει τους μαθητές να αξιοποιούν τον περαιτέρω χρόνο παραμονής τους στο σχολείο με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Να πω ότι το ολοήμερο σχολείο θεωρώ ότι χρειάζεται διαρκή στήριξη σε όλα τα επίπεδα (υλικοτεχνική υποδομή, οικονομική ενίσχυση), όπως και στο πρόγραμμα σπουδών, προκειμένου να μπορέσουμε να δούμε τα οφέλη που θα αποκομίσουμε από το νέο αυτό θεσμό.

Να σημειώσω απλά, ότι σε μία έρευνα που πραγματοποιήσαμε με τον κ. Πυργιωτάκη στα πλαίσια μεταπτυχιακού προγράμματος το Μάιο-Ιούνιο 2003 στους δασκάλους των προαιρετικών ολοήμερων Δημοτικών σχολείων της Κρήτης, διαπιστώσαμε ότι η πλειοψηφία των δασκάλων των ολοήμερων σχολείων της Κρήτης, παρ' όλες τις ελλείψεις και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, φαίνεται αρκετά ικανοποιημένη από την εφαρμογή του νέου αυτού θεσμού. Άρα λοιπόν θα πρέπει να είμαστε πιο φιλικά προσκείμενοι προς το νέο αυτό θεσμό. Σας ευχαριστώ.

ΑΡΧΗ ΣΕΛΙΔΑΣ

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Πριν μιλήσει ο φίλος ο Βασίλης, οφείλω να εκφράσω τις θερμές ευχαριστίες στον κ. Χρήστο Πατσάλη, ο οποίος σεβόμενος το χρόνο, μας έδωσε γραπτώς την εισήγησή του και δε θέλησε να μιλήσει. Ευχαριστώ πάρα πολύ.

ΜΕΛΟΣ: Φίλες και φίλοι, θα προσπαθήσω να είμαι όσο το δυνατόν πιο σύντομος. Είναι αλήθεια ότι το ολοήμερο σχολείο, Νηπιαγωγείο και Δημοτικό σχολείο, ήταν απαίτηση των εκπαιδευτικών και εξακολουθεί να είναι, και βεβαίως, απαίτηση της ίδιας της κοινωνίας.

Με τη μόνη διαφορά ότι στην Ελλάδα έγινε προσπάθεια εφαρμογής ενός θεσμού, σημαντικού θεσμού, που θα μπορούσε να αλλάξει τα δεδομένα της εκπαίδευσης, αλλά χωρίς τον απαραίτητο προγραμματισμό, χωρίς συγκεκριμένο νομοθετικό πλαίσιο, χωρίς την κατάλληλη κτιριακή και υλικοτεχνική υποδομή -δεν τα αναλύω- χωρίς το κατάλληλο και απαραίτητο εκπαιδευτικό και βοηθητικό προσωπικό, χωρίς τον απαιτούμενο αριθμό μαθητών ανά εκπαιδευτικό -το ανέφερε και συνάδελφος προηγουμένως, χωρίς την απαραίτητη χρηματοδότηση, χωρίς την ουσιαστική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών.           Έτσι, ο θεσμός του ολοήμερου σχολείου -δε μιλώ για τμήματα- άρχισε να εκφυλίζεται από την πρώτη του εφαρμογή.

Δεν είναι λόγια δικά μου, το 2000 συγκεκριμένα, ο φίλος  Γιάννης Πυργιωτάκης, με επιστολή του προς το Υπουργείο Παιδείας μιλάει για εκφυλισμό αυτού του σημαντικότατου θεσμού. Αργότερα βεβαίως -ξέρουν όλοι οι Ελλαδίτες εκπαιδευτικοί- για λόγους καθαρά επικοινωνιακούς και πολιτικούς, τα Τμήματα Διευρυμένου Ωραρίου σε μια προεκλογική περίοδο βαφτίστηκαν «Ολοήμερα Σχολεία».

Και βεβαίως, ενώ ήταν έτοιμος ένας σχεδιασμός επέκτασης των 28 ολοήμερων Δημοτικών σχολείων σε 324, αν δε με απατά η μνήμη μου, εγκαταλείφθηκε αυτός ο σχεδιασμός γιατί, όπως αναφέρεται εδώ, στην Επιτροπή Παρακολούθησης του ΕΠΕΑΕΚ, κοστίζουν ακριβά. Βεβαίως, χωρίς χρήματα δεν μπορούμε να περιμένουμε, να ελπίζουμε σε ένα καλύτερο γενικότερα σχολείο, σε μια καλύτερη εκπαίδευση.

Αλήθεια, φίλες και φίλοι, όταν επισκέφθηκα ένα Νηπιαγωγείο στο Παρίσι, μου έκανε φοβερή εντύπωση στη συζήτηση που είχαμε με τη Διευθύντρια ότι υπήρχε πρόβλημα χρόνου λόγω των πολλών χώρων. Και πράγματι, ο χώρος σήμερα παίζει ένα σημαντικότατο ρόλο στα εκπαιδευτικά δρώμενα.

Εκεί λοιπόν, διαπίστωσα ότι ένα Νηπιαγωγείο είχε αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, είχε βιβλιοθήκη, αίθουσα σίτισης -που πραγματικά ήταν το κάτι άλλο, δε θέλω να επεκταθώ- αίθουσα εργαστηρίου πληροφορικής, φυσικών επιστημών, αίθουσα γυμναστηρίου, θεατρικής αγωγής, μουσικής και μουσικοκινητικής αγωγής, εργαστήριο εικαστικών κλπ. Και τότε κατάλαβα γιατί στην ενημέρωση η Διευθύντρια μιλούσε για χάσιμο χρόνου λόγω των πολλών χώρων.

Μετά από ένα χρονικό διάστημα επισκέφθηκα κάποιον Σύλλογο, όπου παρευρίσκονταν οι γονείς. Ένας γονιός λοιπόν, έθεσε το ερώτημα: Καλά, είστε εκπρόσωπος της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας. Μπορείτε να μου πείτε πώς είναι δυνατό να λειτουργεί ένα ολοήμερο Νηπιαγωγείο στην Ελλάδα, που δε διαθέτει ούτε καν αύλειο χώρο, που δε διαθέτει την απαραίτητη κτιριακή και υλικοτεχνική υποδομή, τα απαραίτητα μέσα; Είναι δυνατό να στοιβάζεις ένα παιδάκι αυτής της ηλικίας σε ένα χώρο εντελώς ακατάλληλο ακόμη και για τη λειτουργία της πρωινής ζώνης;

Όμως, παρά τα προβλήματα, τα οποία υπάρχουν -και δεν νομίζω να τα αμφισβητεί κανείς- είναι αλήθεια ότι και τα τμήματα αυτά Διευρυμένου Ωραρίου και τα 28 πιλοτικά ολοήμερα σχολεία εξυπηρέτησαν  κοινωνικούς σκοπούς, όπως βέβαια και εκπαιδευτικούς σκοπούς. Είναι αδύνατο να είμαστε ικανοποιημένοι από τη μέχρι τώρα λειτουργία. Γι' αυτό και πρέπει, ειλικρινά, να κάνουμε ουσιαστικές προτάσεις για τη βελτίωση αυτού του θεσμού. Εγώ δεν μπόρεσα να καταλάβω κάποιες από τις εισηγήσεις και παρεμβάσεις, γενικόλογες πολλές φορές. Θέλουμε συγκεκριμένες προτάσεις.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Βασίλη, ολοκλήρωσε σε παρακαλώ.

ΜΕΛΟΣ: Είπε πριν ο Δημήτρης -παρά τις αντιπαραθέσεις που έχουμε συμφωνούμε σε αυτό- ότι είναι ανάγκη το Συνδικαλιστικό Κίνημα να αποκτήσει ένα διαχρονικό αξιόπιστο λόγο, είναι ανάγκη το Συνδικαλιστικό Κίνημα να αποκτήσει ένα λόγο επιστημονικά τεκμηριωμένο. Και γι' αυτό γίνονται αυτά τα συνέδρια με την παρουσία επιστημόνων, έτσι ώστε να εμπλουτιστεί ο συνδικαλιστικός λόγος, έτσι ώστε σε βάθος χρόνου και το Συνδικαλιστικό Κίνημα να αποκτήσει κύρος, αξιοπιστία και να έχει τη δυνατότητα ουσιαστικής παρέμβασης στα δρώμενα της κοινωνίας.

Δε θα ήθελα να απαντήσω σε διάφορα ερωτήματα που ετέθησαν -τα έχω εδώ- ούτε ως προς τον αριθμό των μαθητών, ούτε ως προς τον αριθμό των σχολείων. Σημασία έχει ότι είναι ανάγκη να βελτιωθεί ο θεσμός, είναι ανάγκη να κάνουμε συγκεκριμένες προτάσεις, προκειμένου το Δημοτικό σχολείο, το Νηπιαγωγείο, το θεμέλιο της εκπαίδευσης, να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις και τις ανάγκες της εποχής.

Εμείς πάντως, ως χώρος, ως Συνδικαλιστικό Κίνημα, οφείλουμε να συμβάλουμε, ώστε επιτέλους και στην Ελλάδα το σχολείο να είναι σχολείο που θα καλύπτει τις ανάγκες όλων των παιδιών. Είναι ανάγκη να συμβάλουμε στο να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για ένα σχολείο γνώσεων, δεξιοτήτων, πολιτισμού, αξιών, άμιλλας, ένα σχολείο κόσμημα για όλα τα παιδιά του ελληνικού λαού.

Αυτό μπορούμε να το πετύχουμε όλοι μαζί και ελπίζω, χαμηλώνοντας και λίγο τους παραταξιακούς λόγους, πολλές φορές και τους κομματικούς, να συνδράμουμε ενεργά σε αυτήν την προσπάθεια. Σας ευχαριστώ πολύ.

ΑΡΧΗ ΣΕΛΙΔΑΣ

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Θα δώσουμε το λόγο στον κ. Γούπο και στην κα Κουτσελίνη, εάν θέλουν να απαντήσουν σε όλα αυτά, τα οποία είπαν οι παρευρισκόμενοι.

Μ. ΚΟΥΤΣΕΛΙΝΗ: Εγώ πολύ σύντομα θα απαντήσω.

Η προσπάθειά μου στην εισήγησή μου ήταν ακριβώς για αναβάθμιση -και καθόλου δεν περνά απ' το μυαλό μας η κατάργηση του ολοήμερου σχολείου- η αναβάθμιση του σχολείου, η αναβάθμιση των οικογενειακών σχέσεων και των εργασιακών σχέσεων. Τώρα, δεν κατάλαβα τι είναι αυτό που παρεξήγησε ο κ. Πιττάκαρας και ίσως θα πρέπει να διευκρινίσω κάποια πράγματα.

Ασφαλώς γνωρίζω ότι 07:30 με 16:00 εργάζονται πολλοί γονείς. Εργάζονται και άλλοι 07:30 με 18:30, και είναι περισσότεροι αυτοί. Θα έπρεπε να το τραβήξουμε το σχολείο ως τις 18:30; Επίσης, κάποιοι δεν έχουν δύο μήνες διακοπές το καλοκαίρι. Θα έπρεπε να κάνουμε και καλοκαιρινό υποχρεωτικό σχολείο; Αυτό είναι το ερώτημα. Άλλο το υποχρεωτικό σχολείο με τους διαφορετικούς λόγους λειτουργίας και άλλο η ενιαία εκπαίδευση που παρέχουμε στο Νηπιαγωγείο και στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση.

Ασφαλώς, δέχομαι τους λόγους κουστωδίας, αλλά πρέπει, ως εκπαιδευτικοί και ως άνθρωποι που χαράσσουμε πολιτική, να διευκρινίσουμε πότε το σχολείο λειτουργεί ως εναλλακτική μορφή, για κουστωδία περισσότερο και για ενίσχυση, και πότε είναι η ενιαία εκπαίδευση και για πόσες ώρες. Αυτή ήταν η εισήγησή μου και λυπάμαι αν παρεξηγήθηκε σε οποιοδήποτε σημείο. Ευχαριστώ.

ΑΡΧΗ ΣΕΛΙΔΑΣ

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Κι εμείς ευχαριστούμε την κα Κουτσελίνη. Ο κ. Γούπος έχει το λόγο.

Θ. ΓΟΥΠΟΣ: Καταρχήν, να ευχαριστήσω τον κ. Πυργιωτάκη για τις παρατηρήσεις του και τις προτάσεις του -είχαμε και μια κουβέντα χθες και μιλήσαμε για προβληματισμούς- νομίζω ότι κινούνται προς σωστό πλαίσιο.

Ο κ. Μπαμπούρας έθεσε κάποια εύστοχα ερωτήματα κατά τη γνώμη μου, θα προσπαθήσω να απαντήσω. Έθεσε ένα πολύ εύστοχο ερώτημα τι θα γίνει με τα υπόλοιπα σχολεία, αν υποτεθεί ότι γίνουν 1.500 σχολεία με του νέου τύπου, τι θα γίνουν τα υπόλοιπα. Πραγματικά κι εμάς μας απασχολεί και είναι ένα πλαίσιο διαλόγου, αν θα έχουμε σχολεία δύο ταχυτήτων.

Όμως, οφείλω να επισημάνω ότι μία αστοχία του προηγούμενου συστήματος ήταν ότι προχωρήσαμε πολύ γρήγορα στη γενίκευση και στην επέκταση του θεσμού αυτού χωρίς να υπάρχουν οι ανάλογες υποδομές. Πραγματικά, ο κλάδος μας οφείλει να ενσωματώνει τα συμπεράσματα και τις εμπειρίες που έχουν κατατεθεί, ώστε να προχωρεί με πιο προσεκτικά βήματα ενδεχομένως. Αυτό είναι το ένα στοιχείο.

Είπατε και κάτι άλλο, για τα στοιχεία κλπ. Ο κ. Πρόεδρος, δεν τον βλέπω εδώ, ανέφερε κάποια πράγματα για στοιχεία κλπ. και ανέφερε και το όνομα του κ. Κώτση. Ο κ. Κώτσης -πρόκειται περί ενός εξαίρετου συναδέλφου, Σχολικού Συμβούλου, υπηρετούμε μαζί στη Β' Αθήνας ως Σχολικοί Σύμβουλοι- με βοήθησε πάρα πολύ σε αυτή τη θέση και υπηρέτησε πιστεύω επάξια το θεσμό του Διευθυντή Σπουδών. Μακάρι κι εγώ να σταθώ στο ύψος των περιστάσεων και να έρθω πραγματικά εκεί. Θα επισημάνω όμως, ότι ο λόγος μου θα παραμείνει καθαρά επιστημονικός.

Εγώ ανέφερα -και ως τέτοια στοιχεία οφείλουμε να καταθέτουμε- ότι εγώ τα δύο τελευταία χρόνια κατέθεσα και καταθέτουμε ανοιχτά τα στοιχεία που έχουμε για τα ολοήμερα σχολεία. Και αριθμό εγγραφέντων μαθητών και αριθμό φοιτούντων, ανά Διεύθυνση Εκπαίδευσης, με στοιχεία πραγματικά, όχι για τίποτε άλλο, παρά για να έχει και η Ομοσπονδία μας μια ακριβή εικόνα της πορείας και του θεσμού. Αυτό είναι το ένα στοιχείο.

Πραγματικά είναι δημοσιεύσιμα τα στοιχεία, τα έχετε, και είναι δημοσιευμένα στα πρακτικά, αν δοθούν από τα στοιχεία, αλλά και την προηγούμενη σχολική χρονιά. Αυτό όσον αφορά για τα στοιχεία. Και πραγματικά δεν ξέρω πώς ο κ. Πρόεδρος ανέφερε το όνομα του κ. Κώτση, εγώ έχω μια εξαίρετη συνεργασία και οφείλω να το επισημάνω αυτό.

Ανέφερε ο κ. Πρόεδρος -και αναφέρατε κι εσείς - το πώς κατατέθηκε η πρόταση σε ένα πλαίσιο. Μα κύριε Μπαμπούρα, αυτό ακριβώς κάνει η πρότασή μας. Κατατέθηκε στην Ξάνθη, κατατίθεται σήμερα εδώ ενώπιόν σας για δημόσιο διάλογο και προβληματισμό και οφείλουμε να επισημάνουμε ότι κατατέθηκε σε στελέχη εκπαίδευσης, σε Σχολικούς Συμβούλους και σε διοικητικά στελέχη, ήδη αποδελτιώνουμε τα συμπεράσματα, τις προτάσεις, τις παρατηρήσεις τους.

Άρα, συνολικά θα καταθέσουμε την πρότασή μας και στη ΔΟΕ, εφόσον το θέλετε, για να τεθεί σε δημόσιο διάλογο και έτσι, με βάση τα συμπεράσματα που υπάρχουν, να έχετε κι εσείς, μια ακριβή εικόνα.

Εμείς με την πρότασή μας αυτή πιστεύουμε ότι επιχειρείται -και πιστεύουμε ότι μπορεί να επιχειρηθεί- μια αναδόμηση και του ωρολογίου προγράμματος και του προγράμματος σπουδών και μια αναδιάρθρωση της εσωτερικής λειτουργίας του σχολείου. Αυτά και μόνο. Σας ευχαριστώ πολύ.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Κι εμείς σας ευχαριστούμε.

Μια ανακοίνωση. Δε θα υπάρξει διάλειμμα, θα υλοποιηθεί το πρόγραμμα (γιατί υπάρχει μια καθυστέρηση μιάμισης ώρας περίπου) και το επόμενο Προεδρείο θα αναλάβει την ευθύνη. Έως ότου όμως αναλάβει, θα διαβάσουμε ένα ψήφισμα, για να τελειώνουμε και να μην καθυστερούμε.

ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Συνάδελφοι, έχει κατατεθεί από συναδέλφους ένα ψήφισμα, το διαβάζω γρήγορα.

Τα τύμπανα του πολέμου ηχούν ξανά. Μετά τη Γιουγκοσλαβία, το Αφγανιστάν και το Ιράκ, οι ιμπεριαλιστές ετοιμάζουν νέα σφαγή, νέα επέμβαση. Στο μάτι του κυκλώνα βρίσκεται τούτη την ώρα το Ιράν και με πρόσχημα το πυρηνικό του πρόγραμμα, η νέα τάξη πραγμάτων ζητά νέο αίμα αμάχων, νέα δεινά. Θέλουν να μοιράσουν ξανά τα σύνορα, θέλουν τον έλεγχο των αγορών, θέλουν νέα παιχνίδια με το πετρέλαιο στην περιοχή. Θέλουν να υποτάξουν κάθε λαό που αντιστέκεται, θέλουν να καταστείλουν τα κινήματα που αγωνίζονται για ειρήνη και κοινωνική απελευθέρωση.

Με την επίσκεψη της Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ στη χώρα μας, αλλά και ευρύτερα στην περιοχή μας, είναι φανερό πως για μια ακόμη φορά οι δυνάμεις του πολέμου αναζητούν συνενόχους. Ζητούν πρόθυμους συμμάχους που θα τους παραχωρήσουν γη, αέρα και θάλασσα για να σπείρουν το θάνατο στην περιοχή μας.

Ως εκπαιδευτικοί, με κύριο χρέος τη διαπαιδαγώγηση της νέας γενιάς στα ιδανικά της ειρήνης, και στο όνομα των αγώνων που δίνουμε χρόνια τώρα μαζί με το λαό για ανεξαρτησία, δημοκρατία και κοινωνική δικαιοσύνη, εκφράζουμε την αντίθεσή μας με τα πολεμικά σχέδια των ιμπεριαλιστών.

Εκφράζουμε την αλληλεγγύη μας με τους λαούς που πλήττονται από τα πολεμικά σχέδια και απαιτούμε να μη δοθεί καμιά διευκόλυνση από γη, θάλασσα και αέρα, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο, που θέλουν να εξυπηρετήσει τα σχέδια του θανάτου. Θα γράψουμε ξανά την «ειρήνη» σε όλες τις τάξεις. Ούτε γη ούτε νερό στους φονιάδες των λαών.

ΑΡΧΗ ΣΕΛΙΔΑΣ