Η αγιοποίηση του γλωσσικού μαθήματος σε πολυπολιτισμικά περιβάλλοντα

Περίληψη εισήγησης

Η συμφοίτηση γηγενών και αλλογενών μαθητών αποτελεί μία από τις σημαντικότερες προκλήσεις για τα εκπαιδευτικά συστήματα των χωρών που υποδέχονται οικονομικούς μετανάστες και πολιτικούς πρόσφυγες. Μολονότι το ενδιαφέρον των εκπαιδευτικών αρχών στρέφεται κυρίως στην κάλυψη των (αρχικών συνήθως) γλωσσικών κενών των μαθητών που εγγράφονται στο δημοτικό σχολείο, αφενός το ζήτημα της γλωσσικής επάρκειας είναι πολύ πιο σύνθετο, αφετέρου η επιτυχημένη ένταξη των μαθητών από διαφορετικά πολιτισμικά υπόβαθρα στο σχολείο της χώρας υποδοχής δεν εξαρτάται μόνο από την κατοχή της γλώσσας της χώρας αυ­τής. Σε ό,τι αφορά το παρόν εργαστήριο:

(α) Ξεκινάμε με μια βιωματική δραστηριότητα περίπου 15' ώστε οι εκπαιδευτικοί να φέρουν στην επιφάνεια τις απόψεις και τις αναπαραστάσεις τους σχετικά με τους αλλοδαπούς μαθητές τους και τον ρόλο τους μέσα στη σχολική τάξη. Η συζήτηση που θα προκύψει μας δίνει χρήσιμα εναύσματα για την παρακολούθηση της θεωρητικής εισήγησης.

(β) Γίνεται μία θεωρητική τοποθέτηση (45') όπου τίθενται ζητήματα όπως:

• Τι μας λέει η έρευνα για την παιδική διγλωσσία και τη σχέση μεταξύ των δύο γλωσσών;
• Πόσο γρήγορα μαθαίνουν τα παιδιά τη δεύτερη γλώσσα (Γ2) και ποιος είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να γίνει αυτό;
• Γιατί πολλοί μαθητές από διαφορετικά πολιτισμικά υπόβαθρα δυσκολεύονται να πετύχουν καλές επιδόσεις στο σχολείο, ακόμη κι όταν μιλούν τη Γ2;
• Μήπως χρειάζονται και άλλοι τρόποι παρέμβασης στις μεικτές τάξεις ώστε να βοηθηθούν οι αλλοδαποί μαθητές, και ποιοι μπορεί να είναι αυτοί; Υπόψιν ότι οι καλές πρακτικές που προτείνονται ισχύουν για ολόκληρη την τάξη και ωφελούν όλους τους μαθητές.

(γ) Στο δεύτερο μέρος, μετά από ένα διάλειμμα 10', οι εκπαιδευτικοί θα χωριστούν σε δύο ομάδες και θα προσπαθήσουμε μαζί να εργαστούμε πάνω στο μοντέλο που θα έχει παρουσιαστεί στην εισήγηση (το μοντέλο του Jim Cummins (2003) για την ανάπτυξη της "ακαδημαϊκής γλώσσας" επεξεργαζόμενοι ταυτόχρονα δύο ενότητες από τα βιβλία της Γλώσσας του Δημοτικού (οι σχετικές ενότητες θα μοιραστούν εκείνη την ώρα).

Στόχος είναι να πάρουμε μια γεύση, στον περιορισμένο χρόνο ενός εργαστηρίου, του πώς υλοποιούνται κάποιες καλές πρακτικές οι οποίες μετατρέπουν την παραδοσιακή τάξη του γλωσσικού μαθήματος σε μια κοινότητα μάθησης όπου όλοι να αξιοποιούν τις δυνατότητες τους και να αισθάνονται ότι γίνονται αποδεκτές οι ταυτότητες τους.